Pierwszy ogólnopolski panel obywatelski o kosztach energii
Temat zimna i jego konsekwencji społecznych staje się coraz bardziej gorący - szczególnie obserwując lawinowo rosnące koszty energii. Powodują one pogorszenie sytuacji osób od lat zmagających się z ubóstwem energetycznym, jak również pogłębienie kryzysu grup dotychczas będących na granicy ubóstwa, które dotkliwie odczują skutki coraz wyższych opłat za ogrzewanie. Czeka je bardzo ciężka zima.
Niezbędna jest wspólna rozmowa o tym, jakie systemowe działania należy wprowadzić, aby jak najszybciej zredukować zjawisko ubóstwa energetycznego w Polsce.
Jeszcze przed narastającym kryzysem ponad milion rodzin w Polsce było dotkniętych ubóstwem energetycznym (1,3 mln gospodarstw wg danych Instytutu Badań Strukturalnych z 2020 r.). Problem ten pogłębia się z każdym tygodniem.
"Za każdą liczbą kryją się prawdziwi ludzie. Dziewczynka z zapałkami żyje w Polsce, tu i teraz" - mówiła podczas inauguracji projektu Joanna Sadzik (Szlachetna Paczka). Wg opublikowanego w sierpniu raportu More in Common (badania na próbie reprezentatywnej prowadzone w lipcu 2022 r.) już 50% badanych spodziewa się, że będzie musiało w najbliższych miesiącach ograniczyć ogrzewanie domu i mieszkania. 30% mobilizuje obecnie oszczędności, żeby móc zapłacić za energię. 43% mieszkańców wsi gromadzi zapasy opału. Prawie 75% badanych popiera pomysł zamrożenia cen energii (gazu, węgla, benzyny).
Projekt realizowany przez Fundację Stocznia odpowiada na potrzebę przeprowadzenia rozmowy o trudnym temacie i to w atmosferze mocno spolaryzowanych nastrojów politycznych i społecznych. Tak ważna narada o energetyce, klimacie i ubóstwie energetycznym musi odbyć się ponad dotychczasowymi podziałami.
Właśnie na tym polega Narada obywatelska o kosztach energii, która zakłada m.in. przeprowadzenie pierwszego ogólnopolskiego panelu, włączającego w proces samych obywateli i obywatelek (ich wylosowanej grupy), gotowych poświęcić 5 dni na dogłębne poznanie zagadnienia, dialog i wyrobienie sobie opinii, aby finalnie oddać głos i wydać “werdykt". Właśnie on, w formie rekomendacji Polek i Polaków, będzie przekazany tym, którzy wpływają lub będą wpływać na kształt polityk publicznych.
- Włączając ludzi do rozmowy, przekazujemy im część odpowiedzialności. To jest kluczowe - twierdzi Joanna Furmaga (Polska Zielona Sieć).
Proponowana formuła tzw. panelu obywatelskiego używana jest od lat z powodzeniem w innych krajach (m.in. Wielkiej Brytanii, USA, Kanadzie, Francji, Irlandii). W Polsce podobne narady dotychczas stosowane były na poziomie miast, ale nigdy ogólnokrajowym i nigdy w stanie tak wysokich społecznych emocji.
W pierwszym etapie projektu zaproszono do rozmowy o rozwiązaniach dla redukcji problemu ubóstwa energetycznego wszystkich obywateli, przygotowano narzędzia do przeprowadzenia narady lokalnej w całym kraju przez samorządowców, organizacje pozarządowe czy samych mieszkańców i mieszkanki. Udało się przeprowadzić taką rozmowę w 45 miejscach z 700 osobami.
Strach związany z nieprzewidywalnością wzrostu kosztów energii czy osamotnienie w radzeniu sobie z tym problemem wyraźnie wybrzmiały w rozmowach uczestników i uczestniczek narad lokalnych o kosztach energii. Dostrzegli potrzebę zarówno zmian systemowych, jak i bardzo lokalnych rozwiązań wspierających osoby w kryzysie ubóstwa energetycznego i - co ważne - wdrażanych w duchu solidarności oraz poszanowania klimatu - wynika z raportu opublikowanego przez Fundację Stocznia - organizatora projektu.
Do końca września, trwać będzie rekrutacja do panelu obywatelskiego, realizowana na wylosowanej grupie Polek i Polaków przez profesjonalną agencję badawczą. W pierwszy ogólnopolski panel obywatelski zaangażowanych będzie 110 osób wylosowanych z terenu całej Polski. Wybrani obywatele i obywatelki, wspierani przez ekspertów i ekspertki, poznają dogłębnie problem ubóstwa energetycznego (22 i 23 października 2022 r. na żywo w Warszawie), będą na jego temat dyskutować (5 i 6 listopada 2022 r. na żywo w Warszawie), by finalnie wydać “werdykt" (głosowanie podczas spotkania on-line 16 listopada 2022 r.). Raport z rezultatów pierwszego w Polsce tego typu głosowania zaprezentowany zostanie 6 grudnia 2022 r. w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Pierwsze i ostatnie spotkanie będzie można śledzić on-line na profilu FB Fundacji i kanale YouTube.
