Pierwszy ogólnopolski panel obywatelski o kosztach energii
Temat zimna i jego konsekwencji społecznych staje się coraz bardziej gorący - szczególnie obserwując lawinowo rosnące koszty energii. Powodują one pogorszenie sytuacji osób od lat zmagających się z ubóstwem energetycznym, jak również pogłębienie kryzysu grup dotychczas będących na granicy ubóstwa, które dotkliwie odczują skutki coraz wyższych opłat za ogrzewanie. Czeka je bardzo ciężka zima.
partner merytoryczny
Niezbędna jest wspólna rozmowa o tym, jakie systemowe działania należy wprowadzić, aby jak najszybciej zredukować zjawisko ubóstwa energetycznego w Polsce.
Czym jest ubóstwo energetyczne?
Jeszcze przed narastającym kryzysem ponad milion rodzin w Polsce było dotkniętych ubóstwem energetycznym (1,3 mln gospodarstw wg danych Instytutu Badań Strukturalnych z 2020 r.). Problem ten pogłębia się z każdym tygodniem.
"Za każdą liczbą kryją się prawdziwi ludzie. Dziewczynka z zapałkami żyje w Polsce, tu i teraz" - mówiła podczas inauguracji projektu Joanna Sadzik (Szlachetna Paczka). Wg opublikowanego w sierpniu raportu More in Common (badania na próbie reprezentatywnej prowadzone w lipcu 2022 r.) już 50% badanych spodziewa się, że będzie musiało w najbliższych miesiącach ograniczyć ogrzewanie domu i mieszkania. 30% mobilizuje obecnie oszczędności, żeby móc zapłacić za energię. 43% mieszkańców wsi gromadzi zapasy opału. Prawie 75% badanych popiera pomysł zamrożenia cen energii (gazu, węgla, benzyny).
Nowatorskie rozwiązanie
Projekt realizowany przez Fundację Stocznia odpowiada na potrzebę przeprowadzenia rozmowy o trudnym temacie i to w atmosferze mocno spolaryzowanych nastrojów politycznych i społecznych. Tak ważna narada o energetyce, klimacie i ubóstwie energetycznym musi odbyć się ponad dotychczasowymi podziałami.
Właśnie na tym polega Narada obywatelska o kosztach energii, która zakłada m.in. przeprowadzenie pierwszego ogólnopolskiego panelu, włączającego w proces samych obywateli i obywatelek (ich wylosowanej grupy), gotowych poświęcić 5 dni na dogłębne poznanie zagadnienia, dialog i wyrobienie sobie opinii, aby finalnie oddać głos i wydać “werdykt". Właśnie on, w formie rekomendacji Polek i Polaków, będzie przekazany tym, którzy wpływają lub będą wpływać na kształt polityk publicznych.
- Włączając ludzi do rozmowy, przekazujemy im część odpowiedzialności. To jest kluczowe - twierdzi Joanna Furmaga (Polska Zielona Sieć).
Proponowana formuła tzw. panelu obywatelskiego używana jest od lat z powodzeniem w innych krajach (m.in. Wielkiej Brytanii, USA, Kanadzie, Francji, Irlandii). W Polsce podobne narady dotychczas stosowane były na poziomie miast, ale nigdy ogólnokrajowym i nigdy w stanie tak wysokich społecznych emocji.
Narada obywatelska o kosztach energii
W pierwszym etapie projektu zaproszono do rozmowy o rozwiązaniach dla redukcji problemu ubóstwa energetycznego wszystkich obywateli, przygotowano narzędzia do przeprowadzenia narady lokalnej w całym kraju przez samorządowców, organizacje pozarządowe czy samych mieszkańców i mieszkanki. Udało się przeprowadzić taką rozmowę w 45 miejscach z 700 osobami.
Strach związany z nieprzewidywalnością wzrostu kosztów energii czy osamotnienie w radzeniu sobie z tym problemem wyraźnie wybrzmiały w rozmowach uczestników i uczestniczek narad lokalnych o kosztach energii. Dostrzegli potrzebę zarówno zmian systemowych, jak i bardzo lokalnych rozwiązań wspierających osoby w kryzysie ubóstwa energetycznego i - co ważne - wdrażanych w duchu solidarności oraz poszanowania klimatu - wynika z raportu opublikowanego przez Fundację Stocznia - organizatora projektu.
Do końca września, trwać będzie rekrutacja do panelu obywatelskiego, realizowana na wylosowanej grupie Polek i Polaków przez profesjonalną agencję badawczą. W pierwszy ogólnopolski panel obywatelski zaangażowanych będzie 110 osób wylosowanych z terenu całej Polski. Wybrani obywatele i obywatelki, wspierani przez ekspertów i ekspertki, poznają dogłębnie problem ubóstwa energetycznego (22 i 23 października 2022 r. na żywo w Warszawie), będą na jego temat dyskutować (5 i 6 listopada 2022 r. na żywo w Warszawie), by finalnie wydać “werdykt" (głosowanie podczas spotkania on-line 16 listopada 2022 r.). Raport z rezultatów pierwszego w Polsce tego typu głosowania zaprezentowany zostanie 6 grudnia 2022 r. w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Pierwsze i ostatnie spotkanie będzie można śledzić on-line na profilu FB Fundacji i kanale YouTube.
