W plastiku jest więcej chemikaliów, niż sądziliśmy. Raport mówi jasno
Oprac.: Jakub Wojajczyk
W produktach z plastiku - od opakowań na żywność, przez zabawki, po urządzenia medyczne - jest co najmniej 3 tys. więcej chemikaliów, niż wcześniej szacowano. Ostatni raport wzbudził nowe pytania co do zanieczyszczeń środowiska i bezpieczeństwa konsumentów.
Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych wykrył do tej pory ok. 13 tys. chemikaliów, które znajdują się w tworzywach sztucznych. Raport przygotowany przez europejskich naukowców wykazał, że liczba ta w rzeczywistości jest większa i wynosi nawet 16 tys.
Jedna czwarta z tej liczby to substancje uważane za niebezpieczne dla zdrowia ludzkiego i środowiska.
W plastiku jest ok. 16 tys. rodzajów chemikaliów
Raport (po kliknięciu rozpocznie się pobieranie pliku PDF), ufundowany przez Norweską Radę ds. Badań, opublikowano w czasie, gdy negocjatorzy rządowi pracują nad światowym traktatem dotyczącym zanieczyszczeń z plastiku. Każdego roku na całym świecie produkuje się ok. 400 mln ton tworzyw sztucznych.
"Aby rozwiązać problem zanieczyszczenia plastikiem w pełnym wymiarze, musimy spojrzeć na pełny cykl życia tworzyw sztucznych i uporać się z problemem związanych z nimi chemikaliów" - powiedziała Jane Muncke, współautorka raportu i dyrektorka organizacji Food Packaging Forum.
To dlatego, że wspomniane chemikalia mogą się przedostawać do wody i jedzenia. "W organizmach ludzkich znajdujemy teraz setki, jeśli nie tysiące, chemikaliów pochodzących z plastiku. Niektóre z nich są łączone z niekorzystnym wpływem na zdrowie" - mówi Muncke.
"Jeśli spojrzymy na produkty z plastiku, których używamy codziennie, zazwyczaj znajdziemy w każdym z nich setki, tysiące chemikaliów" - mówi główny autor opracowania Martin Wagner, toksykolog środowiska z Norweskiego Uniwersytetu Nauki i Technologii.
Co tak naprawdę jest w plastiku? Tego nie wie nikt
Producenci tworzyw sztucznych zgadzają się, że trzeba promować recykling i przetwarzanie plastiku. Ale zaangażowanie w walkę z problemem odpadów z tworzyw sztucznych nie jest wystarczające, aby uchronić przed nimi ludzi - twierdzą autorzy raportu.
Naukowcy wskazują, że potrzebujemy większej przejrzystości co do tego, jakie chemikalia - w tym substancje dodatkowe, substancje pomocnicze w przetwórstwie i zanieczyszczenia - znajdują się w plastikach. Także w tych pochodzących z recyklingu.
W przypadku aż jednej czwartej z wykrytych chemikaliów w tworzywach sztucznych brakuje informacji co do tego, z czym tak naprawdę mamy do czynienia - wskazuje raport. "Źródłem tego problemu jest to, jak bardzo chemicznie złożone są tworzywa sztuczne" - mówi Wagner, który jako naukowiec jest zaangażowany w prace nad "traktatem plastikowym".
"Często zdarza się, że producenci tak naprawdę nie wiedzą, jaki rodzaj chemikaliów znajduje się w ich produktach. Wynika to z bardzo skomplikowanego łańcucha wartości" - dodaje ekspert.
Do końca 2024 r. ma powstać traktat plastikowy
Zaledwie 6 proc. z chemikaliów odkrytych w tworzywach sztucznych jest objętych międzynarodowymi regulacjami. Bez wywierania presji na osoby tworzące przepisy "nie będzie motywacji, aby ujawniać, co tak naprawdę znajduje się w plastiku" - podsumował Wagner.
To być może uda się osiągnąć dzięki traktatowi plastikowemu. Negocjacje zostaną wznowione w kwietniu w Ottawie (Kanada). Finalna wersja dokumentu ma zostać osiągnięta w grudniu i przedstawiona w Busan (Korea Płd.).
