Zimorodek

Poniedziałek, 22 stycznia 2024 (12:04) Aktualizacja Piątek, 5 lipca 2024 (15:32)

Zimorodki (Alcedinidae) to rodzina ptaków z rzędu kraskowatych. Są to ptaki znane ze swojego kolorowego upierzenia, krótkich nóg i dużych głów z charakterystycznym, długim dziobem. Rodzina zimorodków obejmuje 97 gatunków, które można znaleźć na różnych kontynentach, głównie w regionach tropikalnych i subtropikalnych.

Zimorodek Rośliny i zwierzęta - najważniejsze informacje — Zimorodek. /Andreas Trepte /Wikimedia

Zimorodek - najważniejsze informacje

Rodzina:

zimorodki
Rząd:

kraskowate
Gromada:

ptaki
Typ:

strunowce
Królestwo:

zwierzęta

Gdzie żyją zimorodki?

Rodzina zimorodkowatych obejmuje 17 rodzajów i 97 gatunków występujących na całym świecie (poza regionami polarnymi). Zimorodki na siedliska wybierają zbiorniki wodne, lasy równikowe, ogrody, pustynie, półpustynie i wyspy oceaniczne.

W Polsce preferują zadrzewione odcinki linii brzegowej czystych wód śródlądowych (rzek, jezior, stawów).

Gatunki z rodziny zimorodkowatych prowadzą przeważnie samotniczy tryb życia. Potrafią szybko latać tuż nad powierzchnią wody. Są bardzo płochliwe i wrażliwe na obecność człowieka. Poza sezonem lęgowym żyją w pojedynkę. Polują w ciągu dnia na niewielkich rozmiarów ryby. Czasem jedzą również skorupiaki i owady. Wypatrują ofiar, siedząc na gałęzi znajdującej się 1-2 m nad wodą. Następnie nurkują na głębokość nawet do 2 m i szybko wydostają się z wody, trzepocząc skrzydłami.

Zimorodki zaliczają się do gatunków monogamicznych. Gniazdują pojedynczo w samodzielnie utworzonych norach, termitierach lub dziuplach. Samica składa przeważnie od 2 do 4 jaj, chociaż u niektórych gatunków żyjących w klimacie tropikalnym obserwuje się nawet do 10 jaj. Wysiadywaniem zajmuje się oboje rodziców przez okres od 18 do 22 dni. Po wykluciu pisklęta spędzają w gnieździe od 22 do 25 dni. W tym czasie samiec i samica zajmują się zdobywaniem pokarmu dla młodych.

Jak wygląda zimorodek?

W rodzinie zimorodków występują gatunki ptaków o długości ciała od 10 do 45 cm i o masie od 8 do 500 g. Wszystkie osobniki wyróżnia dość krępa budowa ciała i barwne upierzenie. U większości gatunków dominują barwy niebieskie, zwłaszcza na wierzchu ciała. Spód przybiera zwykle odcienie czerwieni. Ptaki cechuje sporych rozmiarów głowa i długi, silny dziób umożliwiający zdobywanie pokarmu w wodzie. Ogon i skrzydła są stosunkowo krótkie, jednak pozwalają na bardzo szybki lot. Obie płcie mają najczęściej takie samo upierzenie, a rozróżnienie samicy od samca jest możliwe wyłącznie na podstawie wyglądu dzioba. Osobniki męskie są zazwyczaj nieco większe.

Czy zimorodki są pod ochroną?

W obrębie rodziny wyróżnia się gatunki krytycznie zagrożone (łowczyk rudobrewy i łowczyk maskowy), zagrożone (sterowik wstęgosterny) i narażone na wyginięcie. Największe niebezpieczeństwo dla liczebności zimorodków stanowią:

odlesianie brzegów i zmiana reżimu hydrologicznego rzek, co wpływa na utratę wielu siedlisk lęgowych;
niskie temperatury, które przyczyniają się do zmniejszenia populacji dorosłych osobników;
straty w lęgach wynikające z erozji skarp i brzegów, przesuszania podłoża, podnoszenia się poziomu wód;
obfite deszcze powodujące przesiąkanie przez podłoże i zatapianie nor;
sztuczne regulacje wód za pomocą śluz i zapór wodnych;
drapieżniki — niektóre ssaki, np. lisy, łasice czy jenoty, powodują straty w lęgach, jednak takie incydenty mają charakter sporadyczny;
intensywna turystyka kajakowa w okresie lęgu zimorodka;
bezpośrednia działalność człowieka (celowe niszczenie nor, długotrwałe przebywanie w okolicy nory).

W Polsce zimorodek zwyczajny jest objęty ochroną gatunkową.

Czy zimorodek zostaje na zimę?

Niektóre zimorodki z Polski odlatują na zimę w kierunku południowym. Część z nich zostaje w kraju i zimuje w dużym rozproszeniu. Młode osobniki obserwuje się pojedynczo lub w parach. Dorosłe zimorodki najczęściej spędzają zimę w samotności.

Czy zimorodek żyje w Polsce?

W Polsce występują 2 gatunki z rodziny zimorodkowatych — zimorodek zwyczajny i rybaczek srokaty (jedyna obserwacja w 1859 r.). Zimorodka zwyczajnego można spotkać na terenie całego kraju. Na północy Polski jest obserwowany najliczniej na Warmii, Mazurach oraz Pomorzu Zachodnim i Środkowym. Dużą koncentrację zimorodków notuje się również w dolinie Górnej Odry, nad Łupawą, Słupią, Brdą i Wdą.

Jak gniazduje zimorodek?

Zimorodki tworzą gniazda w norach wykopanych w skarpach i burtach brzegowych nad różnego rodzaju wodami. Kopaniem miejsca na gniazdo zajmuje się zarówno samica, jak i samiec. „Prace ziemne” trwają maksymalnie 14 dni.

Zimorodek - Wideo

"Podglądacze przyrody". Polski zimorodek to mistrz polowania

Wtorek, 9 kwietnia (12:17)

Przyrodnik i naukowiec Adam Zbyryt oraz filmowiec przyrody Robert Dróżdż, wyruszają na poszukiwania niezwykłych zwierząt zamieszkujących Polskę. Razem z nimi podglądamy tajemniczy świat...