Wszy
Wszy (Anoplura) to małe, bezskrzydłe owady pasożytnicze, które żyją na zewnątrz ciała swoich żywicieli, głównie ssaków. Istnieje wiele gatunków wszy, ale najbardziej znane i uciążliwe dla ludzi to: Wszy głowowe (Pediculus humanus capitis), wszy odzieżowe (Pediculus humanus corporis) i wszy łonowe (Pthirus pubis).
Wszy - najważniejsze informacje
Wszy występują na całym świecie i powodują wszawicę, czyli chorobę wywołującą uciążliwy świąd skóry.
Wszy lubią wilgotne i ciepłe miejsca – o temperaturze 30 stopni Celsjusza i wyższej. Do żywiciela przyciąga je zapach potu, a zwłaszcza kwasu mlekowego. Kiedy owad wybierze swoją ofiarę, zaczyna żywić się jej krwią. Samice tych pasożytów w ciągu miesiąca składają 200 jaj (nazywanych gnidami) w sierści lub u nasady ludzkich włosów. Spajają je ze sobą specjalną wydzieliną. Po ok. 3 tygodniach gnidy stają się dorosłymi osobnikami.
Jak wyglądają wszy?
Ciało wszy ma długość od 0,35 do 6 mm. Jest złożone ze zrośniętych ze sobą segmentów i pokryte chitynowym pancerzem. Wesz ma:
- odnóża wyspecjalizowane w poruszaniu się po włosie;
- odnóża tylne i środkowe z pazurkami czepnymi – za ich pomocą pasożyty mogą utrzymywać ciężar 2000 razy większy niż ich masa ciała;
- kłująco-ssący aparat gębowy służący do żywienia się krwią;
- krótkie czułki i zredukowane oczy.
Skąd się biorą wszy?
Wszy przenoszą się z jednego gospodarza na drugiego.
Wszy głowowe
pasożytują na skórze głowy i żywią się krwią. Są powszechne wśród dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Mogą się rozprzestrzeniać przez bliski kontakt fizyczny (np. głowa do głowy), używanie wspólnych przedmiotów (grzebienie, czapki, szaliki itp.)
Wszy łonowe
pasożytują na owłosieniu w okolicach łonowych, ale mogą także pojawiać się na innych owłosionych częściach ciała, jak brwi czy rzęsy. Przenoszą się z człowieka na człowieka przez kontakty seksualne albo używanie wspólnych ręczników czy pościeli.
Wszy odzieżowe
żyją na odzieży. Na skórze pojawiają się tylko w celu pobrania krwi. Ich występowanie jest związane z warunkami życia. Są powszechne w warunkach, gdzie higiena osobista jest zaniedbana. Mogą przenosić się przez dzielenie się ubraniami, pościelą i innymi tekstyliami, szczególnie w miejscach przeludnionych lub o niskim standardzie sanitarnym.
