Tymianek
Tymianek (Thymus vulgaris) to aromatyczna roślina z rodziny jasnotowatych. Jest szeroko stosowany jako przyprawa w kuchni oraz jako zioło lecznicze. Tymianek ma charakterystyczny, intensywny zapach i pikantny, lekko gorzki smak.
Tymianek - najważniejsze informacje
Tymianek rośnie naturalnie w zachodniej części basenu Morza Śródziemnego. Zasięg geograficzny rośliny obejmuje obszar Hiszpanii, Francji i Włoch. Gatunek ten został też zawleczony do Grecji i Turcji. Stanowi element śródziemnomorskich formacji roślinnych określanych jako garig i tomillares. Preferuje miejsca suche i skaliste, dobrze drenowane, najlepiej zasobne w wapń. Najlepiej rośnie w ciepłym i suchym klimacie, jednak jest uprawiany także w chłodniejszych strefach klimatycznych, m.in. w Azji i Ameryce Północnej.
Jak wygląda tymianek?
W naturalnym środowisku tymianek jest trwałym półkrzewem osiągającym wysokość 20-30 cm o niskich, rozłogowych pędach. W chłodniejszych warunkach roślinę uprawia się jako jednoroczną bylinę. Tymianek kwitnie w okresie letnim, zazwyczaj od czerwca do sierpnia.
- Łodygi: silnie rozgałęzione, czterokątne, często wzniesione, rzadziej rozpostarte, gęsto owłosione.
- Korzenie: głównie palowe, rosną pionowo w dół.
- Liście: drobne (od 0,5 do 1,2 cm), niekiedy lekko owłosione, eliptyczne, lancetowate lub owalne, zimozielone, wyróżniają się charakterystycznym zapachem. Ulistnienie naprzeciwległe, krótkoogonkowe, górne listki prawie siedzące.
- Kwiaty: niewielkich rozmiarów, krótkoszypułkowe, osadzone w nibyokółkach w kątach liści, zebrane w gęste, cylindryczne lub kuliste kwiatostany umieszczone na szczycie pędów. Kwiaty różowe lub purpurowe, rzadziej białe.
- Owoce: rozłupnia rozpadająca się na cztery rozłupki.
Popularne odmiany tymianku
W obrębie gatunku tymianek istnieje wiele odmian różniących się między sobą intensywnością zapachu i smaku oraz wyglądem kwiatów. Wśród najpopularniejszych wariantów tej rośliny wymienia się:
- French — tzw. francuski tymianek cechujący się intensywnym smakiem i zapachem. Jest często wykorzystywany do doprawiania potraw kuchni francuskiej;
- German Winter — niemiecki tymianek zimowy wyróżniający się wysoką odpornością na niskie temperatury;
- Compact — roślina o zwartym pokroju cechująca się ziołowym zapachem i korzennym smakiem;
- Lemon — tymianek cytrynowy o lekko cytrusowym posmaku. Stanowi doskonały dodatek do potraw rybnych;
- Aureus — cechuje się zielonymi liśćmi o złotym zabarwieniu i lekko cytrynowym smakiem;
- Doone Valley — roślina charakteryzująca się różnokolorowymi blaszkami liściowymi, których odcień zmienia się wraz z ich wzrostem.
Intensywny zapach i specyficzne składniki chemiczne sprawiają, że tymianek jest względnie odporny na wpływ szkodników. Do potencjalnie zagrażających należą:
- mączniak rzekomy — grzyb pojawiający się na liściach, co objawia się białym nalotem. Jego rozwojowi sprzyja duża wilgotność;
- szara pleśń — choroba grzybowa obejmująca obumarłe lub uszkodzone części rośliny. Jej występowaniu sprzyja wilgotne środowisko;
- mszyce — niewielkie owady, które pojawiają się zwłaszcza na młodych fragmentach rośliny;
- ślimaki — zjadają liście tymianku, powodując jego osłabienie.
Ciekawostki o tymianku
- W starożytności Egipcjanie wykorzystywali wyciąg z tymianku podczas balsamowania zwłok.
- W starożytnej Grecji tymianek symbolizował odwagę i męstwo.
- Tymianek wykazuje właściwości antybakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe, dzięki czemu zyskał dużą popularność w tradycyjnej medycynie.
- Tymianek jest źródłem olejku eterycznego, który zawiera tymol — organiczny związek chemiczny wykorzystywany m.in. do produkcji preparatów na ból gardła.
- W przeszłości tymianek sadzono w pobliżu upraw, aby odstraszyć szkodniki, pasożyty i owady.
- Tymianek wykorzystuje się w kuchni jako przyprawę do potraw kuchni śródziemnomorskiej. Można dodawać go również do zup, sosów i mięs.
