Szczupak
Szczupak (Esox lucius) to rodzaj ryby słodkowodnej z rodziny szczupakowatych. Najbardziej znanym gatunkiem jest szczupak pospolity, który jest ceniony zarówno przez wędkarzy, jak i kucharzy ze względu na swoje walory smakowe i sportowy charakter połowów. Szczupaki mają wydłużone, torpedowate ciało, które jest przystosowane do szybkiego pływania i gwałtownych ataków na ofiary. Głowa jest długa i spłaszczona, z dużym otworem gębowym, pełnym ostrych zębów. Ubarwienie szczupaków jest zazwyczaj zielono-brązowe z jasnymi plamami lub paskami, co pozwala im dobrze kamuflować się w wodzie.
Szczupak - najważniejsze informacje
Szczupak występuje niemal w całej Europie, oprócz Półwyspu Iberyjskiego, a także południowych Włoch i południa Półwyspu Bałkańskiego. Żyje w północnej i środkowej Azji oraz Ameryce Północnej. Bytuje w wodach słodkich płynących i stojących, a przy ujściach rzek.
Mięso szczupaka jest bardzo cenione i chętnie wykorzystywane w kuchni. Jest to także bardzo popularna ryba wśród wędkarzy sportowych. Można ją łowić na przynęty naturalne oraz sztuczne. Zdecydowanie najpopularniejszym sposobem połowu szczupaka jest spinning.
Co jedzą szczupaki?
Jest to drapieżnik, który najczęściej żeruje przez całą dobę. Szczupak poluje przede wszystkim na żywe ryby, takie jak okonie, płocie, uklejki oraz jazgarze. Chętnie żywi się również młodymi osobnikami swojego gatunku. Zjada również piżmaki, myszy, szczury, żaby, drobne ssaki oraz małe kaczki.
Tarło szczupaka odbywa się między lutym a majem. Na każdy kilogram swojego ciała samica jest zdolna złożyć około 25 000-40 000 ziaren ikry. Najczęściej robi to w płytkiej wodzie. Jaja przyczepiają się do roślin znajdujących się na dnie, a po około 2-3 tygodniach wykluwają się z nich larwy.
Szczupaki po zakończonym tarle rozpoczynają okres intensywnego żerowania. Są wtedy bardzo wygłodniałe, dlatego mogą polować na ofiary przez cały dzień. Okres wzmożonej aktywności przypada także na drugą połowę września i trwa do końca listopada.
Jak wygląda szczupak?
Szczupak mierzy do 1,5 m długości oraz waży około 10 kg. Jego ciało jest spłaszczone oraz ma opływowy kształt. Głowa tej ryby jest wydłużona i zakończona szerokim i spłaszczonym pyskiem. Ma on kształt kaczego dziobu, dlatego ta ryba bywa nazywana kaczorem. W dolnej i górnej szczęce, gardzieli, paszczy, na języku oraz na łukach skrzelowych znajduje się około 700 zębów. Mają one różną wielkość.
Jeśli któryś z nich zostanie uszkodzony, to w jego miejsce wyrasta nowy. Kształt i budowa pyska oraz możliwość jego otwarcia na dużą szerokość, a także tak liczne zęby, pozwalają szczupakowi łapać nawet duże ryby.
Szczupak ma dobrze rozwiniętą linię boczną z dwoma lub trzema rozgałęzieniami wzdłuż boków. Na głowie zlokalizowane są liczne jamki zmysłowe. Płetwa grzbietowa oraz odbytowa są położone blisko siebie i są przesunięte mocno do tyłu.
Ubarwienie szczupaków zależy od warunków, w których żyją. Młode są najczęściej jasnozielone, srebrzyste lub brązowawe. Na bokach znajdują się ciemne plamy zlewające się w poprzeczne smugi. U starszych szczupaków grzbiet jest ciemnozielony, boki jaśniejsze z żółtymi plamami, a brzuch biały.
Czy szczupaki są pod ochroną?
W przypadku szczupaków wymiary ochronne wynoszą 45 cm długości. Mniejsze złowione okazy muszą być wypuszczane do zbiorników. Okres zakazu połowy obowiązuje od 1 stycznia do 30 kwietnia.
Ciekawostki o szczupaku
- Szczupaki w pierwszym roku życia mogą osiągnąć 35-40 cm długości.
- Samce osiągają dojrzałość płciową w wieku 3 lat, a samice rok później.
- Szczupak jest w stanie przyjąć od 4 do 6 kg pokarmu na każdy kilogram masy swojego ciała.
- Ryby te mogą wpadać w amok, w trakcie którego atakują wszystko, co napotkają na swojej drodze. Bardzo często są to inne szczupaki oraz większe ryby. Robią to w celu wyładowania agresji.
- Szczupaki często walczą o terytorium oraz pożywienie. Większe osobniki są w stanie zabierać zdobycze mniejszym przedstawicielom swojego gatunku.
- Szczupaki mogą spędzić cały dzień w bezruchu, siedząc w kryjówce. Wtedy atakują jedynie ofiary, które znajdą się w ich pobliżu.
- Ryby te żyją średnio około 10-15 lat. Niektóre osobniki dożywają nawet 25 lat. Jednak w wodach ubogich w pokarm średnia długość życia jest zdecydowanie krótsza ze względu na kanibalizm występujący wśród tego gatunku.
- Mięso szczupaka jest smaczne, ale ma dużo ości, które trudno usunąć. Najlepiej smakują osobniki młode, które nie ważą więcej niż 10 kg. Mięso starszych szczupaków jest twarde i łykowate, a dodatkowo może być zanieczyszczone metalami ciężkimi.
- Największego do tej pory szczupaka w Polsce złowiono w 1976 roku. Miał on 128 cm długości i ważył 24,1 kg.
