Sum

Sum pospolity, nazywany także europejskim, zamieszkuje wody zlewiska Morza Bałtyckiego, Czarnego, Kaspijskiego. Na północy zasięg jego występowania ogranicza Zatoka Botnicka. Gatunek ten został introdukowany we Francji, Włoszech oraz na Półwyspie Iberyjskim.

Sumy żyją w dużych rzekach oraz zbiornikach zaporowych. W jeziorach można je spotkać zdecydowanie rzadziej. W dzień bytują bliżej dna, gdzie występują spokojniejsze przepływy. Są aktywniejsze głównie po zachodzie słońca. Podczas zmroku często żerują na płyciznach, gdzie polują na różne organizmy, nie tylko wodne. 

Sum jest rybą z reguły prowadzącą samotny tryb życia. Niekiedy można jednak zaobserwować polowania w nielicznych grupach. W sezonie zimowym od grudnia do końca lutego nie żeruje. 

Młode sumy żywią się przede wszystkim skorupiakami oraz drobnymi robakami. Starsze osobniki polują na ryby, zjadają także płazy, gady, ssaki oraz pływające ptaki. Jeśli nie mają dostępu do świeżego pożywienia, to wybierają padlinę. 

Sum osiąga dojrzałość płciową w wieku 3-6 lat. Tarło odbywa się w okresie od maja do lipca, gdy temperatura oscyluje w granicach 20°C. Samica na zarośniętych płyciznach przygotowuje prymitywne gniazdo, do którego składa około 500 000 ziaren ikry. Są one pilnowane przez samca. Po 3-4 dniach wykluwają się larwy. Ten okres rozwoju trwa około 3 tygodnie, a młode sumy przypominają kijanki. Jeśli warunki otoczenia na to pozwalają, to po niecałych 2 latach ryby te mają już około 1 m długości.  

Sum to ryba o doskonałym węchu, który wykorzystuje podczas polowania. Jest wyposażona także w doskonale wyczulony narząd słuchu. Zrośnięte pierwsze kręgi kręgosłupa tworzą aparat Webera łączący pęcherz pławny z uchem wewnętrznym. Fale odbierane przez ciało suma trafiają do ścian pęcherza działającego jak pudło rezonansowe. 

Przechodząc przez aparat Webera, trafiają do błędnika, a dalej do mózgu. Sumy mogą odbierać niskie częstotliwości, które są niezrozumiałe dla innych ryb. Potrafią także namierzać ofiarę za pomocą elektrolokacji. Mają elektroreceptory ampułkowe, które są w stanie wykryć pole elektromagnetyczne wytwarzane przez ryby zwłaszcza podczas ruchu.

Sum to największa w Europie ryba słodkowodna. Może mieć nawet 3 m długości oraz ważyć ponad 100 kg. Sumy żyjące w Polsce są mniejsze, na co wpływają warunki klimatyczne oraz dostępność pożywienia. 

Długie ciało jest pozbawione łusek. Sum ma duży i silnie uzębiony otwór gębowy. Nad górną szczęką znajdują się dwa długie wąsy. Występują one także pod otworem gębowym, ale są zdecydowanie krótsze. Płetwa grzbietowa ma tylko 3-5 promienie i jest silnie zredukowana. Długa płetwa odbytowa sięga aż do zaokrąglonej płetwy ogonowej. Ogon stanowi 3/5 długości całego ciała suma.

Dokładne ubarwienie zależy głównie od warunków, jakie panują w miejscu bytowania. Grzbiet jest najczęściej ciemny lub prawie czarny. Może również mieć zielonkawy, niebieskawy lub brązowawy odcień. Boki są ciemnożółtawobiałe, znajduje się na nich dobrze widoczny szarobrązowy marmurkowy wzór. Na szarobiałym brzuchu można zaobserwować ciemne plamy o nieregularnym kształcie. 

Okres ochronny w Polsce na wodach śródlądowych obowiązuje od 1 stycznia do 31 maja każdego roku. Z kolei od 1 maja do 15 czerwca nie można poławiać suma na obszarze morskich wód wewnętrznych położonych na zachód od południka 15°23ʹ14ʺ E. Zakaz ten obowiązuje również na Jeziorze Dąbie.  Minimalna długość ciała suma, którego można łowić, to 70 cm.