Słowik
Słowiki (Luscinia) to grupa ptaków z rodziny muchołówkowatych, która obejmuje kilka gatunków, najbardziej znanych ze swojego pięknego i złożonego śpiewu. Najbardziej rozpoznawalne gatunki słowików to słowik rdzawy i słowik szary.
Słowik - najważniejsze informacje
Słowiki to rodzaj ptaków, który zasięgiem występowania obejmuje Europę, Amerykę Północną oraz Azję. Obejmuje on cztery gatunki:
- słowika szarego (łac. Luscinia luscinia),
- słowika rdzawego (łac. Luscinia megarhynchos),
- podróżniczka (łac. Luscinia svecica),
- pleszarkę (łac. Luscinia phaenicuroides).
W Polsce żyją dwa gatunki tych ptaków – słowik szary i słowik rdzawy.
Występują one na terenie całego kraju.
Jako miejsce do życia słowiki wybierają lasy liściaste i mieszane z gęstym podszyciem, grądy i łęgi oraz wilgotne zarośla. Ptaki można często też spotkać też w miastach, na terenach silnie zurbanizowanych. Występują one w zakrzaczonych, miejskich parkach, w ogrodach i na cmentarzach.
Populacja słowika szarego jest najliczniejsza w północno-wschodniej części kraju, ale ptaki te żyją również w Wielkopolsce oraz na Śląsku.
Natomiast słowiki rdzawe chętniej zamieszkują zachodnie i południowe województwa. Przez Polskę przelatują też podróżniczki, jednak można je zaobserwować bardzo rzadko.
Co jedzą słowiki?
Słowiki żywią się bezkręgowcami i owadami. Dietę uzupełniają nasionami i owocami jagodowymi. Słowik rdzawy preferuje chrząszcze i mrówki. Ptaki te potrafią łapać owady w locie, ale zdobywają pokarm, także grzebiąc w ziemi.
Słowiki budują swoje gniazda nisko nad ziemią. Na stanowiska lęgowe wybierają krzaczaste zarośla. Wiciem gniazda zajmuje się wyłącznie samica. Buduje je ona ze źdźbeł traw, włókien roślinnych, włosia, mchu i liści. Bywa, że tworzy nad nim również kopułę.
Samice słowików żyjących w Polsce składają do 6 małych, oliwkowych jaj. Ich wysiadywaniem zajmują się wyłącznie matki. Pisklęta przychodzą na świat po ok. 14 dni od zniesienia przez samicę jaj. Szybko, bo już po kilkunastu dniach od przyjścia na świat, opuszczają gniazdo. Rozpraszają się wtedy na ziemi, w zielonym podszyciu.
Czy słowik odlatuje na zimę?
Słowiki przylatują do Polski w okresie od kwietnia do maja i pozostają na jej terenie najpóźniej do końca września. W tym czasie samice tylko raz składają jaja.
Jak wyglądają słowiki?
Zamieszkujące Polskę słowiki niewiele różnią się od siebie. To małe ptaki o długości zaledwie kilkunastu centymetrów, które mają skrzydła o rozpiętości do 26 cm. Słowik rdzawy waży do 26 g, natomiast szary jest cięższy – może mieć do „aż” 35 g.
Ptaki te wyróżnia:
- niepozorne upierzenie – mają kasztanowato-brunatne, rdzawo-brunatne lub oliwkowo-brunatne pióra. Wyjątkiem jest pleszarka – gatunek słowika zamieszkujący Azję. Ma ona urozmaicone kolorystycznie pióra;
- ciemne tęczówki;
- duży – w stosunku do całego ciała – dziób;
- piękny głos – jest donośny, melodyjny i złożony.
Różnice między samcami a samicami słowików są trudno zauważalne.
Czy słowiki są pod ochroną?
Zarówno polskie słowiki lęgowe (szary i rdzawy – ptaki odlatujące na zimę), jak i te przelatujące przez Polskę (podróżniczki) są uznawane za gatunki najmniejsze troski. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody nadała im status LC (least concern). Mimo tego znajdują się pod ścisłą ochroną. Słowik szary na Czerwonej liście ptaków Polski został sklasyfikowany jako gatunek bliski zagrożenia wyginięciem. Za zmniejszenie populacji tych ptaków odpowiada utrata ich naturalnych siedlisk, czyli zarośli i zadrzewień lęgowych w okolicach rzek.
Ciekawostki o słowikach
- Słowiki latają z prędkością do 50 km/h.
- Słowiki szare żyją nawet do 9 lat.
- Głos słowika to często powtarzający się motyw w polskiej poezji. Wykorzystywali go Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Julian Tuwim czy Leopold Staff.
- Według tradycji chrześcijańskiej ptaki te są symbolem anielskości, marzeń, słodyczy i natchnienia.
- Słowik szary to narodowy ptak Ukrainy.
- Śpiew słowików jest przyjemny dla ucha, ale bardzo złożony – skŁada się z wielu dźwięków. Są to świergotanie i odgłosy fletowe, powtórzenia tonów oraz formacje trylowe i gardłowe.
- Słowik szary bywa nazywany też bekwarkiem.
- Polskie słowiki zimują głównie w Afryce.