Męczennica

Poniedziałek, 22 stycznia 2024 (10:33) Aktualizacja Środa, 12 czerwca 2024 (15:42)
Męczennica, znana również jako passiflora (Passiflora), to rodzaj roślin pnących z rodziny męczennicowatych. Rośliny te są znane ze swoich efektownych, egzotycznych kwiatów, które mają charakterystyczną strukturę z licznymi pręcikami i słupkami oraz barwnymi płatkami.
Męczennica Rośliny i zwierzęta - najważniejsze informacje
Męczennica najlepiej będzie się czuła na południowym parapecie. /123RF/PICSEL

Męczennica - najważniejsze informacje

  • Rodzaj:

    męczennica

  • Rodzina:

    męczennicowate

  • Rząd:

    malpigiowce

  • Gromada:

    rośliny naczyniowe

  • Królestwo:

    rośliny

Męczennice w naturze występują najliczniej w międzyzwrotnikowych i zwrotnikowych regionach Ameryki Północnej, Środkowej i Południowej. Nieco mniej przedstawicieli tego rodzaju obserwuje się również w Azji, Australii i tropikalnej części Afryki. 

Wiele gatunków uprawia się w ciepłych strefach klimatycznych. Niektóre rośliny rosną w sposób inwazyjny, np. w Nowej Zelandii i na Hawajach. 

Jak wygląda męczennica?

W obrębie rodzaju męczennica wyróżnia się wiele gatunków pnącz zielnych i drewniejących oraz nieco mniej roślin zielnych, krzewów oraz małych, słabo rozgałęzionych drzew z pojedynczym pniem. 
  • Łodygi: obłe, rzadziej kanciaste, niekiedy oskrzydlone lub ostrokanciaste. Nie owijają się wokół podpory.
  • Liście męczennicy: pojedyncze lub rzadziej złożone, umieszczone na ogonkach liściowych, wiecznie zielone lub zrzucane na jesień, osadzone na łodydze w sposób naprzemianległy, z kątów liści wyrastają wąsy czepne. Blaszka osiąga rozmiar od 50 mm do 1 m (w zależności od gatunku). 
  • Kwiaty męczennicy: u większości gatunków obupłciowe, rzadziej jednopłciowe. Zapylane przez pszczoły i kolibry, rzadziej przez motyle, jeden z gatunków zapylany przez nietoperze.
  • Owoce: jednokomorowa jagoda zawierająca liczne nasiona okryte galaretowatą lub zmięśniałą osnówką, u niektórych gatunków jadalna. 

Popularne odmiany męczennicy

Męczennica błękitna jest gatunkiem rodzaju Passiflora L. o największym znaczeniu. Uprawia się ją w celach ozdobnych w regionach tropikalnych w gruncie, jak i na obszarach położonych w obrębie klimatu umiarkowanego — w szklarniach i w mieszkaniach. 

Do popularnych odmian zaliczają się:
  • Victoria — to roślina pnąca osiągająca w warunkach domowych ok. 3 m wysokości. Cechuje się niebiesko fioletowymi kwiatami o średnicy 6-8 cm. Nie toleruje suchego powietrza i potrzebuje dużo wilgoci;
  • Lavender Lady — pnącze dorastające do wysokości ok. 3 m. Ma fioletowe kwiaty o średnicy 6-8 cm wyrastające pojedynczo w kątach liści;
  • Blue Bouquet — wyróżnia się silnym pnączem z dużymi, 5-klapowymi liśćmi. Kwitnie bardzo obficie. Ma niebieskie kwiaty z purpurowymi oczkami;
  • White Wedding — pnąca roślina o białych kwiatach, która osiąga wysokość nawet 3-4 m;
  • Clear Sky — ma duże, niebiesko białe kwiaty. Dorasta do wysokości 1,5-6 m. 

Ciekawostki o męczennicy

  • Europejczycy po raz pierwszy opisali męczennicę w XVI wieku jako roślinę używaną przez Indian do leczenia bezsenności i łagodzenia napięcia nerwowego. 
  • Męczennica swoją naukową nazwę (passiflora) zawdzięcza Hiszpanom, którym charakterystyczny wygląd kwiatów skojarzył się z koroną cierniową Chrystusa. „Passion” oznacza mękę, a „flos” — kwiat. 
  • Męczennica była bardzo popularna w kulturze chrześcijańskiej, a jej budowę interpretowano na przeróżne sposoby. I tak przykoronek kwiatu symbolizował koronę cierniową, 10 płatków okwiatu oznaczało 10 apostołów (bez Piotra i Judasza), w znamionach słupka doszukiwano się gwoździ, a w pręcikach — młotów. 
  • Męczennice wykorzystywano w rozmaitych celach leczniczych, o czym pisano już XVI wieku. Rośliny podawano przy menopauzie, bolesnych miesiączkach, oparzeniach i wrzodach. Ponadto męczennica cielista stanowiła element diety XVII wiecznych Indian z Wirginii. 
  • Męczennica cielista została uznana przez Europejską Agencję Leków za lek roślinny. 
  • Męczennica cielista zawiera flawonoidy, alkaloidy, kumaryny i olejki eteryczne.
  • Surowcem zielarskim męczennicy są wysuszone nadziemne części rośliny, jej kwiaty i owoce. Na ich bazie przygotowuje się wyciąg uzupełniony etanolem, metanolem lub acetonem. 
  • Uznaje się, że męczennica cielista wykazuje właściwości przeciwlękowe, uspokajające i przeciwdrgawkowe. 

Męczennica - Wiadomości