Barwinek pospolity
Piątek, 19 stycznia 2024 (15:11)
Aktualizacja Poniedziałek, 27 maja 2024 (19:34)
Barwinek pospolity (Vinca minor L.) to zimozielona krzewinka rosnąca w Europie – z wyjątkiem Skandynawii. Występuje – jednak bardzo rzadko – także w Polsce. Barwniki pospolite rosną w lasach liściastych – częściej na nizinach niż w górach – i doskonale znoszą zacienienie. W Polsce najwyżej położonym miejscem, gdzie można spotkać te rośliny, są Bieszczady. Rosną tam na wysokości do 1100 m n.p.m.
Barwinek pospolity - najważniejsze informacje
-
Gatunek:
barwinek pospolity
-
Rodzaj:
barwinek
-
Rodzina:
toinowate
-
Rząd:
gorczykowce
-
Gromada:
rośliny naczyniowe
-
Królestwo:
rośliny
Jak wygląda barwinek pospolity?
Barwinki pospolite to niskie, dorastające do 20 cm wysokości krzewinki. Mają one:
- długie, płożące się pędy – o długości do 1 m. W dolnej części są one zdrewniałe;
- ciemnozielone i błyszczące liście – są skórzaste, krótkoogonkowe i naprzeciwległe. Mają do 5 cm długości;
- jasnofioletowe lub niebieskie kwiaty – wyrastają one w pachwinach liści. Są obupłciowe i mają średnicę ok. 2,5 cm. Kwiaty barwinka pospolitego są owadopylne oraz zapylane przez pszczoły i motyle;
- owoce w postaci dwóch, cylindrycznych mieszków. Znajdują się w nich nasiona rozsiewane przez mrówki.
Najpopularniejsze odmiany barwinka
Gruner Teppich to odmiana mrozoodporna. Te krzewinki tworzą na ziemi gęsty, gruby kobierzec. Ich kwiaty są fioletowe, niebieskie i jasno-różowe. Rosną dynamicznie, a w ogrodzie sprawdzają się zarówno jako rośliny ozdobne, jak i okrywowe.
Azurea Flore Pleno ma błyszczące, skórzaste liście, które są zielone przez cały rok. Na ich tle wyróżniają się podwójne, ciemnoniebieskie kwiaty. Roślina ta kwitnie od maja do czerwca.
Atropurpurea osiąga od 10 do 15 cm wysokości. Tworzy na ziemi gęste kobierce ze skórzastych, eliptycznych liści. Kwitnie w maju – na roślinie pojawiają się wtedy kwiaty w ciemnofioletowym kolorze.
Multiplex to krzewinka, która szybko się rozrasta i ma niewielkie wymagania uprawowe. Kwitnie od kwietnia do maja, rodząc fioletowe, podwójne kwiaty. Jest niezwykle odporna na mróz, a jeśli zima jest wyjątkowo mroźna i dodatkowo bezśnieżna, szybko odbudowuje się wiosną.
Rubra Plena to barwinek pospolity dorastający do 15 cm wysokości, którego w okresie kwitnienia zdobią purpurowe kwiaty. Roślina ta kwitnie nawet kilka razy w roku. Tworzy rozległe kobierce, dlatego można wykorzystać ją do obsadzania dużych powierzchni.
Czy barwinek pospolity jest pod ochroną?
Barwinek pospolity znajdował się pod częściową ochroną na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin. Nie ma o niej jednak mowy w najnowszym Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. (poz. 1409) w sprawie ochrony gatunkowej roślin.
Barwinek pospolity jest dziś jednak rzadko spotykany na stanowiskach naturalnych. Rośliny te – ze względu na swoje walory dekoracyjne – są bezmyślnie zrywane przez ludzi.
Uprawiane w ogrodach barwinki pospolite są odporne na choroby. Rzadko chorują na rdzę i plamistość liści. Na roślinie tej mogą również żerować mszyce.
Jak uprawiać i pielęgnować barwinka pospolitego?
Jako roślinę uprawną można sadzić go na rabatach bylinowych, przy skalniakach lub duży, wolnych przestrzeniach, gdzie będzie zastępować trawnik. Dobrze rośnie w glebie żyznej, próchnicznej i wilgotnej, ale przystosuje się także do gorszych warunków glebowych.
Barwinek najlepiej czuje się na stanowiskach cienistych i półcienistych – np. pod koronami drzew.
Krzewinkę tę należy podlewać tylko w okresie suszy. Nie wymaga także nawożenia. Aby lepiej rosła, można ją zasilać co 3 lub 4 tygodnie nawozami do roślin ozdobnych z liści.
Ciekawostki o barwinku pospolitym
- Barwinek pospolity to surowiec zielarski. Jego ziele zawiera składniki, które pomagają w łagodzeniu stanów zapalnych, leczeniu ran oraz które wspomagają poprawę krążenia i regulację poziomu cukru we krwi.
- Barwinek pospolity zawiera w swoim składzie alkaloidy, flawonoidy, garbniki i winkaminę, która pomaga zapobiegać i leczyć zaburzenia neuroprotekcyjne.
- W dawnej Polsce roślinę tę wykorzystywano do plecenia wianków obrzędowych.
- Barwinki to i dziś popularne rośliny cmentarne. Ma to związek ze staropolską tradycją. Dawniej uważano, że pomagają przy przekraczaniu granicy między światami żywych i umarłych.
- Barwinki były zwane niegdyś fiołkami czarownika, a w medycynie ludowej wykorzystywano je do sporządzania napoju miłosnego.