Polskie nietoperze są inne niż wszystkie. Lubią to, czego reszta unika
Badania przeprowadzane w wielu miejscach na świecie wykazały dość niezwykłe zachowanie nietoperzy. Wydawać by się mogło, że chętnie skorzystają z pełni księżyca w czasie nocy, aby łatwiej polować, a jednak cierpią na wyraźny lęk przed jego światłem. Tymczasem polskie nietoperze jakby drwiły sobie z tego i zachowują się zupełnie inaczej. One wylatują właśnie wtedy, gdy księżyc świeci. O co tu chodzi?
partner merytoryczny
O tym ciekawym zjawisko pisze PAP Nauka w Polsce, powołując się na badania dr Grzegorza Apoznańskiego z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Opublikował on badania na temat zachowania się nietoperzy podczas nocy, w których świeci silne odbite światło Księżyca. Okazuje się, że nietoperze z Polski i podobnych szerokości geograficznych traktują je zupełnie inaczej niż nietoperze z innych części świata.
W latach 70. już w Panamie wykryto u nietoperzy lęk przed światłem Księżyca. Zwierzęta unikały tych nocy, w których świecił on najmocniej, co może wydawać się nielogiczne. Wszak odbijający światło księżyc rozbija mrok i pozwala łatwiej zorientować się w przestrzeni. Nietoperze jednak tego nie potrzebują. Co więcej, unikają takiej pomocy jak mogą.
Tak właśnie zachowywały się nietoperze w Ameryce Środkowej, co naukowcy wiążą z ich obawą, że podczas rozświetlonej nocy więcej mogą stracić niż zyskać. Owszem, może łatwiej coś dostrzegą, ale i same są o wiele bardziej widoczne. Nietoperze mają wielu wrogów, zwłaszcza ptaki szponiaste, sowy, węże czy drapieżne ssaki. Dobrze oświetlone Księżycem, padają ich ofiarami.
Tymczasem polskie nietoperze - co dowiodły badania zespołu dr Grzegorza Apoznańskiego - działają odwrotnie. One właśnie wybierają księżycowe noce, aby wyruszyć na polowanie. Ta odmienność zachowania jest zastanawiające, ale można ją wytłumaczyć.
Polskie nietoperze nie boją się światła
Dr Apoznański zwraca np. uwagę na to, że wśród unikających pełni nietoperzy z Panamy są m.in. duże owocożerne gatunki. One stanowią łakomy kąsek dla wielu drapieżników. Światło jest im potrzebne. Tymczasem wszystkie żyjące w Polsce nietoperze to ssaki nie tak duże i owadożerne.
Dla żadnego polskiego drapieżnika, włączając w to sowy, jastrzębie, kuny, zdziczałe koty i inne zwierzęta, nietoperze nie stanowią podstawy pokarmu, a jedynie uzupełnienie diety. Zagrożenie nie jest zatem tak duże jak w tropikach, gdzie istnieją wręcz wyspecjalizowani w zjadaniu nietoperzy łowcy. Do takich należy chociażby gackożer - szponiasty ptak z południowej Azji i Nowej Gwinei.
"Może się wydawać, że Księżyc jest jednakowo jasny z każdego miejsca na Ziemi. Ale tak wcale nie jest. Z rejonów równikowych jest on zdecydowanie lepiej widoczny niż z biegunów" - opisuje dr Apoznański.
Intensywność księżycowego światła zmienia się znacznie bardziej na naszych szerokościach geograficznych. Poza tym okolice równikowe to tereny, na których noce są przez cały rok równej długości i równie mroczne. Księżyc odgrywa zatem tak istotną rolę. Tymczasem u nas dzień skraca się latem i wydłuża zimą, a latem słońce chowa się za horyzontem na krótko i nie w pełni. To sprawia, że polskie nietoperze nie mogą unikać światła w nocy, bo w ogóle nie mogłyby wtedy polować.
Naukowcy zarazem zwracają uwagę na to, że światło księżycowe nocą jest ważne, ale ma mniejsze znaczenie w dzisiejszych czasach niż sztuczne światło wytwarzane przez człowieka, jego lampy, latarnie. Bywa, że ustawienie sztucznego oświetlenia w pewnym miejscu zupełnie zmienia ten ekosystem, zwłaszcza z punktu widzenia nietoperzy i ich ofiar.
