Co ma kosmos do migracji ptaków? Więcej niż myśleliśmy
Oprac.: Agnieszka Kasprzyk
Migracje ptaków od dawna budziły zainteresowanie naukowców. Skąd ptactwo wie, kiedy i dokąd ma lecieć? Dlaczego niektóre gatunki podróżują nocą, a inne za dnia? Jak wracają do swoich gniazd? Nowe badania naukowe wykazują, że pogoda kosmiczna bezpośrednio wpływa na umiejętność nawigacji migrujących ptaków.
Spis treści:
Skąd migrujące ptaki wiedzą, dokąd lecieć?
Migracje ptaków opierają się w dużej mierze na ich instynkcie. Duże znaczenie ma tu jednak również zmysł obserwacji. Krótszy dzień, inny kąt padania promieni słonecznych oraz wzajemna komunikacja podpowiadają ptakom, kiedy zbierać się do lotu.
A skąd migrujące ptaki wiedzą, dokąd lecieć? Pomaga im w tym pole magnetyczne Ziemi. Ptaki mają w okolicach oczodołów gruczoł Hardera, który zawiera ferromagnetyczne żelazo. Dzięki niemu ptaki mogą nawigować, wyczuwając kąt, pod jakim przecinają w locie linie pola magnetycznego Ziemi. Nawigacja to dodatkowy zmysł, w który wyposażone są ptaki.
To tłumaczy, dlaczego ptaki z Arktyki mają największe problemy z nawigacją. Tam linie pola magnetycznego schodzą się do biegunów, co może wprowadzać ptactwo w błąd.
Najnowsze badania: Pogoda kosmiczna wpływa na migracje ptaków
Naukowcy z Uniwersytetu przeprowadzili wnikliwe badania dotyczące wpływu kosmicznej pogody na migracje ptaków. Chodziło głównie o to, jak anomalie kosmicznej pogody, takie jak rozbłyski słoneczne mają się do ptasich wędrówek. Te zdarzenia w kosmicznej pogodzie są często niezauważalne dla zwykłego człowieka, mają jednak wpływ na powstawanie na przykład zórz polarnych.
Wyniki tych badań naukowcy ogłosili niedawno, 9 października. Opublikowano je na łamach "Proceedings of the National Academy of Sciences". Wnioski? Zdarzenia w kosmicznej pogodzie zaburzają zdolności nawigacyjne migrujących ptaków. W ich wyniku ptactwo odkłada wędrówki - migracje spadają wtedy o 10 do 17%. Podczas rozbłysków słonecznych dużo częściej dochodzi też do gubienia się wędrownych ptaków.
Jak przeprowadzono badania?
Wykonanie badań wymagało ścisłej współpracy dwóch wydziałów Uniwersytetu Michigan: przestrzeni kosmicznych i biologii. Prace były żmudne długie, objęły swym zasięgiem 23 lata. Naukowcy przeanalizowali zdjęcia wykonane z 37 stacji radarów pogodowych dopplerowskich NEXRAD, wykrywających migrujące ptaki. Skorelowali je z danymi z magnetometrów naziemnych. W wyniku tak długotrwałych i wnikliwych obserwacji naukowcy mogli być pewni, że wyniki ich badań nie są przypadkowe. Główny inicjator badań, dr Eric Gulson-Castillo, doktorant Wydziału Ekologii i Biologii Ewolucyjnej Uniwersytetu Michigan, ocenił to tak:
Nasze odkrycia podkreślają, w jaki sposób decyzje zwierząt zależą od warunków środowiskowych - w tym tych, których jako ludzie nie jesteśmy w stanie dostrzec, takich jak zakłócenia geomagnetyczne - i że te zachowania wpływają na wzorce przemieszczania się zwierząt na poziomie populacji.
Ciekawostką jest to, że rozbłyski słoneczne, które zaburzają naturalną nawigację ptaków, zakłócają też sztuczną nawigację stworzoną na potrzeby człowieka. Zaburzają bowiem komunikację między satelitami.
Czytaj też:
