Największe złoże litu na świecie. Superwulkan napędzi elektryczną rewolucję?

Kaldera superwulkanu McDermitt może stanowić najbogatsze źródło litu na świecie. Lit jest kluczowy dla produkcji akumulatorów, wykorzystywanych choćby w samochodach elektrycznych. Plany wydobycia nowego złoża budzą jednak obawy rdzennych plemion i przyrodników chroniących zamieszkujące region rzadkie gatunki.

Lit jest dziś jednym z najbardziej wartościowych materiałów na świecie. Rosnące zapotrzebowanie na akumulatory litowo-jonowe, napędzane w znacznym stopniu przez elektryczne auta sprawia, że do ok. 2040 r. ludzkość będzie potrzebowała około miliona ton tego surowca rocznie. 

Wielu naukowców, ekologów, farmerów i mieszkańców Pierwszych Narodów jest zaniepokojonych niedawną decyzją rządu USA o zatwierdzeniu kopalni litu Thacker Pass w kalderze McDermitt, która znajduje się na terenie świętym dla kilku rdzennych plemion i zamieszkałym przez cenne siedliska dzikiej przyrody.

Obecnie największym producentem litu jest Australia, która wydobywa 52 proc. światowej produkcji surowca. Globalne wydobycie litu jest jednak wciąż bardzo odległe od przewidywanego popytu. Trzech największych producentów, do których oprócz Australii zaliczają się Chile i Chiny, łącznie wydobywa zaledwie 95 tys. ton metalu. Cały świat - nieco ponad 100 tys.

Dlatego właśnie trwa wielkie, globalne poszukiwanie nowych źródeł surowca. Dotychczasowe szacunki mówiły, że na Ziemi znajduje się około 88 milionów ton litu, ale wydobycie zaledwie jednej czwartej z tych zasobów jest ekonomicznie opłacalne. Uruchomienie kopalni litu zajmuje co najmniej kilka lat.

Odkrycie nowego, potencjalnie bardzo bogatego złoża w USA stanowi więc istotny przełom.

Według ekspertów z Lithium Nevada, Uniwersytetu w Oregonie i nowozelandzkiego instytutu badawczego GNS Science, kiedy około 16 milionów lat temu wybuchł starożytny superwulkan, dziś znany jako kaldera McDermitt, gorąca magma przedostała się przez pęknięcia i szczeliny w ziemi i wzbogaciła gliniastą glebę w lit. Według najnowszego badania, najbardziej wysunięte na południe obrzeże kaldery, w tym przełęcz Thacker, zawiera najwyższe stężenia litu na świecie.

"Jeśli wierzyć wczesnym szacunkom, jest to bardzo, bardzo znaczące złoże litu" - powiedziała portalowi “Science Direct" geolog Anouk Borst, geolożka z uniwersytetu KU Leuven. "Mogłoby to zmienić globalną dynamikę litu pod względem ceny, bezpieczeństwa dostaw i geopolityki".

W tej chwili Stany Zjednoczone są w dużej mierze zależne od Chin, jeśli chodzi o produkcję litu/. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, kopalnia litu Thacker Pass będzie drugą tego typu dużą kopalnią w USA.

Ekolodzy obawiają się jednak, że globalny pęd do wydobycia większej ilości litu może mieć poważny niekorzystny wpływ na przyrodę i ludzi. Operacje związane z produkcją litu mogą niszczyć ekosystemy, zubożać wody gruntowe i wytwarzać masy odpadów.

Dlatego też projekt budowy nowej kopalni w USA budzi obawy miejscowych mieszkańców. Rolnicy obawiają się, że projekt spowoduje spadek poziomu wód gruntowych d, a przegląd środowiskowy przeprowadzony przez Departament Spraw Wewnętrznych Stanów Zjednoczonych ujawnił możliwe zagrożenia dla rodzimych antylop widłorogich, cietrzewia szałwiowego i orłów przednich, które są ptakami świętymi dla lokalnych rdzennych Amerykanów.

Przełęcz Thacker, znana również jako Peehee Mu'huh, to tradycyjna ojczyzna kilku rdzennych narodów, które polują tu na jelenie, pielęgnują sady wiśniowe i zbierają rośliny wykorzystywane do produkcji tradycyjnych leków.

"Rozumiemy, że wszyscy musimy zaangażować się w walkę ze zmianami klimatycznymi" - napisali mieszkańcy w oświadczeniu. "Jednak walka ze zmianami klimatycznymi nie może być wykorzystywana jako kolejny pretekst do niszczenia naszej ojczyzny. Nie możemy chronić środowiska poprzez jego niszczenie".

W 2022 e. średnia cena wykorzystywanego w bateriach litu sięgała 37 tys. dol. za tonę, co oznacza, że zasoby znajdujące się w kalderze wygasłego wulkanu mogą być warte niemal półtora biliona dolarów.

Kanadyjska korporacja Lithium Americas Corporation planuje rozpocząć wydobycie metalu już w 2026 r. i kontynuować prace przez kolejnych 40 lat.