Globalny popyt na mezcal zagraża przyrodzie
Mezcal to meksykański trunek przyrządzany z agawy, który staje się coraz bardziej popularny na świecie. W ciągu ostatnich dziesięciu lat odnotowano wzrost produkcji aż o 700 proc. Jak odbija się to na lokalnej przyrodzie?
Meksykańscy naukowcy zwracają uwagę, jak ważne są zrównoważone uprawy. Analizują jak połączyć globalny popyt na agawę z ochroną przyrody oraz korzyściami dla lokalnych społeczności. W ostatnich latach zauważono intensywne zbiory dzikiej agawy i wzrost monokulturowych plantacji. Zdaniem naukowców z kraju niezrównoważone zbiory i uprawy zagrażają tutejszej przyrodzie.
Miejscowa ludność w wielu meksykańskich stanach zarabia na życie produkując mezcal, czyli likier uzyskiwany podobnie jak tequila, ze sfermentowanego soku z rdzeni agawy. Mezcal jest jednak wytwarzany z kilku odmian agawy zielonej, a nie jak tequila - z niebieskiej. Niektóre butelki z trunkiem zawierają ponadto larwę ćmy z gatunku Hypopta agavis, żerującą na roślinach.
Popyt i przyroda
W 2021 r. w Meksyku wyprodukowano ponad 8 mln litrów certyfikowanego mezcalu, co stanowi wzrost o około 700 proc. na przestrzeni 10 lat. Większość mezcalu, bo około 5 mln litrów rocznie, jest przeznaczona na rynki międzynarodowe. Szacuje się, że kilkadziesiąt tysięcy plantatorów agawy utrzymuje się z tego biznesu.
Niestety produkcja tego trunku wiąże się też z nadmiernym pozyskaniem dzikiej agawy i wzrostem plantacji monokulturowych. Według Alfonso Valiente, specjalisty z Instytutu Ekologii na Uniwersytecie Meksyku, wywiera to presję na lokalne ekosystemy, prowadzi do wylesiania, zmniejsza różnorodność genetyczną agawy i zagrażaj nietoperzom zależnym od soczystych gatunków roślin. "Jeden hektar lasu żywi około 119 gatunków zwierząt" - mówi Alfonso Valiente.
Przez to niektóre gatunki agawy, np. tobalá zmniejszają swoją liczebność i są już klasyfikowane przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody jako "wrażliwe". Dojrzewanie agawy to długotrwały proces, trwający od 7 do nawet ponad 30 lat. Z tego powodu m.in. szybka odbudowa populacji gatunku jest niemożliwa.
W odpowiedzi na problemy związane z produkcją mezcalu w Meksyku zespół ponad sześćdziesięciu naukowców i plantatorów prowadzi projekt badawczy. Jego celem jest rozwój ekologicznych plantacji polikulturowych (sadzenie roślin uprawnych na tej samej przestrzeni w tym samym czasie), zapewniających ochronę różnorodności biologicznej i rozwój obszarów wiejskich. Agawę uprawia się w systemie agroekologicznym naśladującym naturalne środowisko agawy. Sadzi się obok nich rozmaite kaktusy i rośliny strączkowe.
Naukowcy mają nadzieję, że ich projekt będzie promował zrównoważone plantacje z pomocą systemów agroekologicznych.
