Drogowskazy mrówek. Owady budują własne punkty orientacyjne

Zamieszkujące Saharę mrówki budują kopce, które służą jako punkty orientacyjne. Dzięki temu owady odnajdują drogę do mrowiska na płaskim pustkowiu.

Mrówki pustynne słyną ze swoich umiejętności znajdowania drogi. Wiele z nich pokonuje duże odległości, aby zebrać żywność i przetransportować ją z powrotem do mrowiska. Te wyprawy są szczególnie trudne w przypadku mrówek, takich jak Cataglyphis fortis, które żyją na powierzchni wyschniętych, słonych jezior Tunezji.

Odnalezienie drogi powrotnej do mrowiska, którego otwór wejściowy jest wielkości ludzkiego paznokcia, jest niezwykle trudne w miejscu, w którym nie istnieją punkty orientacyjne, takie jak rośliny czy wzgórza.

Naukowcy wiedzieli jednak, że mrówki C. fortis budują kopczyki o różnej wysokości. Te w pobliżu gniazd na porośniętych krzewami krawędziach solniska były ledwie zauważalne, podczas gdy te w centrum mogły osiągać wysokość ponad 25 centymetrów. Markus Knaden z Instytutu Ekologii Chemicznej im. Maxa Plancka w Niemczech postanowił zbadać, czy te nietypowe struktury pełnią rolę drogowskazów dla wędrujących mrówek.

Naukowcy rozpoczęli od śledzenia lokalizacji owadów za pomocą GPS. Odkryli, że wiele mrówek umiera podczas wędrówek. Podczas najdłuższych podróży, w trakcie których mrówki pokonywały nawet dwa kilometry od gniazda, nawet 20 proc. owadów ginęło z gorąca i nigdy nie wracało do domu.

Następnie naukowcy prześledzili mrówki w 16 gniazdach. W niektórych przypadkach uczeni usunęli pobliskie kopce, w innych pozostawili teren w spokoju. Odkryli, że usunięcie kopców zwiększyło śmiertelność wędrujących mrówek o 250 do 400 proc. W prawie wszystkich przypadkach mieszkańcy gniazda szybko przystąpili do odbudowy brakujących struktur.

Kiedy Knaden i jego zespół zastąpili kopce sztucznymi punktami orientacyjnymi odkryli, że mrówki nie próbowały odbudować własnych “drogowskazów". "Zbudowanie takiego punktu orientacyjnego to ogromny wysiłek. Przez całą noc budują go setki mrówek" — mówi Knaden. "Więc nie robią tego, jeśli nie muszą". Dzięki sztucznym punktom orientacyjnym mrówki znów były w stanie bezpiecznie wracać do domu.

Tajemnicą pozostaje to, w jaki sposób kolonia wie, kiedy potrzebuje nowych punktów orientacyjnych. Starsze mrówki mogą komunikować młodym, że potrzebują punktów orientacyjnych. Lub może to być inicjatywa młodszych mrówek, gdy widzą, że ich starsi koledzy mają problemy z powrotem.