Nie marnuj jedzenia. Te produkty możesz zjeść po dacie ważności

Święta to czas, w którym nasze stoły uginają się od jedzenia. Nadmiar przygotowanych potraw często jednak sprawia, że nie udaje nam się ich zjeść w ciągu zaledwie kilku dni. Aby nie marnować jedzenia, warto sprawdzić, jak czytać daty ważności produktów spożywczych i które z nich można spożyć po upływie tego terminu.

Marnowanie jedzenia to bardzo duży problem, nie tylko w okresie świątecznym. Jak wyrzucać mniej? Które produkty można jeść po upływie daty ważności?
Marnowanie jedzenia to bardzo duży problem, nie tylko w okresie świątecznym. Jak wyrzucać mniej? Które produkty można jeść po upływie daty ważności?123RF/PICSEL
Marnowanie jedzenia to bardzo duży problem, nie tylko w okresie świątecznym. Jak wyrzucać mniej? Które produkty można jeść po upływie daty ważności?123RF/PICSEL

Według danych krakowskiego Banku Żywności, w Polsce każdego roku marnuje się aż 5 mln ton żywności. 60 proc. tej wartości stanowią produkty spożywcze wyrzucane do śmieci nie przez duże sieci handlowe czy restauracje, lecz gospodarstwa domowe. Świadome zakupy oraz kontrolowanie dat przydatności do spożycia kupowanych artykułów może poprawić tę statystykę. 

Data przydatności do spożycia. Jak poprawnie ją czytać?

Wszystkie produkty spożywcze sprzedawane w sklepach powinny posiadać datę produkcji, datę ważności oraz wskazówki dotyczące przechowywania. Okazuje się, że wiele osób nie wie, jak poprawnie je odczytywać.

Na żywności zazwyczaj możemy zobaczyć dwa rodzaje informacji. Pierwszym z nich jest " najlepiej spożyć przed" - jest to określenie daty minimalnej trwałości produktu.

Po jego upływie żywność może stracić część swoich właściwości takich jak zapach, smak czy kolor lub nieznacznie zmienić konsystencję, nie ulega jednak zepsuciu. Oznacza to, że jeszcze przez jakiś czas jest zdatna do spożycia.

Bank Żywności w Krakowiemateriały prasowe

Drugim rodzajem informacji pojawiającym się na żywności jest "należy spożyć do" - określa ona maksymalną datę przydatności danego produktu. Zjedzenie go po upływie tego terminu może negatywnie wpłynąć na zdrowie, należy więc niezwłocznie go wyrzucić. 

Takie określenie najczęściej pojawia się na świeżej żywności o krótkim terminie ważności, takiej jak mięso, ryby czy wyroby garmażeryjne. 

Bank Żywności w Krakowiemateriały prasowe

Produkty o długim terminie ważności. Co może leżeć w lodówce dłużej?

Do najtrwalszych artykułów spożywczych należą:

  • miód - można go przechowywać niemal w nieskończoność, ponieważ nie ulega zepsuciu,
  • kawa - jeśli jest szczelnie zamknięta nie traci smaku i aromatu przez wiele lat,
  • cukier i sól - jeśli trzymamy je w suchym miejscu, nie psują się,
  • ryż - szacuje się, że bez utraty walorów smakowych można go przechowywać nawet rok,
  • kasza - można ją przechowywać nawet 10 lat,
  • przyprawy - mają bardzo długą datę ważności, pod warunkiem, że są właściwie przechowywane,
  • ocet - ten produkt nie ulega przeterminowani, jednak jeśli będzie niewłaściwie zamknięty, z czasem może wyparować,
  • makaron - jeśli znajduje się w zamkniętym opakowaniu, pozostanie zdatny do spożycia nawet po upływie 5 lat,
  • gorzka czekolada - jest zdatna do spożycia przez kilka lat od daty produkcji - pojawiający się na niej biały nalot nie stanowi oznaki zepsucia, lecz wytrącający się tłuszcz.

Długą datę ważności mają również musztarda oraz majonez wykorzystywany do przygotowania świątecznych sałatek. Po otwarciu słoika może on leżeć w lodówce nawet 3-4 miesiące. W przypadku ketchupu i musztardy ten okres wydłuża się aż do roku.

Bardzo długo możemy przechowywać gotowe sosy w proszku. Większość z nich można spożyć nawet 2 lata po upływie terminu ważności.

Miód uznawany jest za jeden z niepsujących się produktów, który można spożywać nawet wiele lat po upływie daty ważności123RF/PICSEL

Wbrew pozorom kolejnym produktem o długiej dacie ważności są jajka. Nabita na nich data przydatności do spożycia wynosi 28 dni od zniesienia. Okazuje się jednak, że jeśli będą przechowywane w lodówce, bez obaw można je wykorzystać nawet 2-3 tygodnie później. Świeżość jajek można sprawdzić w prosty sposób.

Mleko UHT w zamkniętym kartonie można przechowywać nawet rok (co więcej, nie musi stać w lodówce) ponieważ pasteryzacja w wysokiej temperaturze niszczy wirusy i bakterie, które mogłyby powodować psucie się. W przypadku śmietany czy jogurtów przyjmuje się, że można je spożyć do 7 dni po upływie daty nabitej na wieczku.

Jaki termin przydatności do spożycia mają świąteczne potrawy?

Poszczególne składniki zazwyczaj mają znacznie dłuższą datę ważności niż gotowe potrawy. Jeśli jednak po świętach nasza lodówka będzie pękać w szwach, warto sprawdzić, jak długo możemy bezpiecznie przechowywać poszczególne dania. 

Okazuje się, że popularną sałatkę jarzynową powinniśmy zjeść w ciągu 2-3 dni od przyrządzenia, jednak umieszczając ją w zamrażarce możemy przedłużyć ten okres do ok. 2 miesięcy. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku kutii. 

Bigos możemy bez obaw zjeść w ciągu 6-7 dni od przygotowania, po zamrożeniu nadaje się do spożycia nawet przez 6 miesięcy. Pierogi z kapustą i grzybami będą smaczne i bezpieczne dla naszego żołądka przez ok. tydzień, pod warunkiem, że będziemy je przechowywać w lodówce. 

Krótki termin ważności maja natomiast świąteczne ciasta - sernik, makowiec czy wypieki drożdżowe najlepiej zjeść w ciągu 4-5 dni. Najdłużej możemy przechowywać piernik - smaczny i świeży będzie nawet po upływie 2 tygodni.

Tego nie jedź po upływie terminu przydatności do spożycia

Mimo że data określana jako "najlepiej spożyć przed" może ulec przedłużeniu bez uszczerbku na naszym zdrowiu, terminu oznaczonego jako "należy spożyć do" nie warto przekraczać. 

Mięso, wędliny, ryby, niepasteryzowane soki czy nabiał mają bardzo krótką datę ważności. Pierś z kurczaka czy schab lepiej wyrzucić już dzień po upływie tego terminu, by nie ryzykować zatrucia pokarmowego. 

Nie należy również spożywać owoców i warzyw, w których rozpoczął się proces gnicia oraz nawet lekko nadpleśniałych produktów. 

Czytaj również:

Zobacz także:

Przemysław Białkowski podcast: Marnowanie żywnościStowarzyszenie Program Czysta Polska
Masz sugestie, uwagi albo widzisz błąd?
Dołącz do nas