Kiedy jest Zimna Zośka 2023 i zimni ogrodnicy. Ostatnie dni przymrozków

W tradycji ludowej od zawsze obserwowano przyrodę i następujące w niej zmiany. Zaobserwowano, że co roku w połowie maja występują ostatnie przymrozki, które zwiastują nadejście ciepłych dni. 

Zauważono też, że cyklicznie wypadają one w dni imienin trzech świętych katolickich oraz następującym po nim święcie Zofii. Stąd też wzięły się zwyczajowe nazwy "trzej zimni ogrodnicy" oraz "zimna Zośka".

Kiedy wypada zimna Zośka i zimni ogrodnicy 2023 roku?

• 12 maja - imieniny obchodzi św. Pankracy (patron ogrodników).
• 13 maja - świętuje św. Serwacy (patron urodzajów, osób uprawiających winorośl i święty chroniący przed przymrozkami).
• 14 maja - imieniny ma św. Bonifacy (patron nawróconych i kawalerów).
• 15 maja - wypadają imieniny św. Zofii (patronka ludzi mądrych).

Jak się okazuje, wierzenia kultury ludowej mają swoje potwierdzenie w obserwacjach meteorologicznych. Naukowcy zauważyli, że w połowie maja można zaobserwować duże spadki temperatury (największe w okresie od 10 do 17 maja). Jest to związane z charakterystycznym zjawiskiem atmosferycznym, podczas którego nad Europę Środkową i Wschodnią napływa niż baryczny. 

Zmienia się cyrkulacja powietrza i nad Polskę nadciągają masy polarnego chłodu. W tych dniach obserwuje się ostatnie dni wiosennych przymrozków.

Tradycja tradycją, więc na przestrzeni lat nie mogło zabraknąć przysłów i powiedzeń, które mają związek z zimną Zośką i trzema zimnymi ogrodnikami. Niejednokrotnie ludzie przekonali się, że niosą one nie tylko sens moralny, ale jest w nich także wiele prawdy. Oto najpopularniejsze.

• "Za świętą Zofiją pola w kłos wybiją", "Dla świętej Zosi kłos się podnosi", "Święta Zofija kwiaty rozwija" - czyli minie połowa maja i wszystko zacznie kwitnąć.
• "Ochłodzenie na zimną Zośkę gwarantuje, że do października nie grożą nam już żadne przymrozki" - wierzono, że imieniny Zofii to zwieńczenie zimnych dni i nocy.
• "Na świętą Zofiję deszcz po polach bije".
• "Pankracy, Serwacy i Bonifacy chłodem się znaczą i zwykle płaczą" - czyli nikogo nie powinien dziwić mróz i nawet opady śniegu z deszczem. 
• "Przed Pankracym nie ma lata, po Bonifacym mróz ulata" - czyli w pierwszej połowie maja nie ma co liczyć na ciepło, ale w drugiej już jak najbardziej.
•  "Pankracy, Serwacy, Bonifacy: źli na ogród chłopacy".
• "Pankracy, Serwacy i Bonifacy dla drzew wielcy niedobracy".
• "Jak się rozsierdzi Serwacy, to wszystko zmrozi i przeinaczy".

Bez względu na to, czy ktoś woli wierzyć w ludowe przesądy, czy w obserwacje meteorologiczne, jedno jest pewne: wiosenne przymrozki stanowią niebezpieczeństwo dla roślin. Dla młodych sadzonek mróz może okazać się zabójczy. Często prowadzi też do brązowienia liści lub zwiędnięcia wypuszczonych już pąków.

Nagły spadek temperatury, zwłaszcza poniżej 0 stopni Celsjusza może uszkodzić sadzonki i zagrozić wypuszczonym pędom. Dlatego lepiej poczekać z przesadzaniem młodych roślin do gruntu. Natomiast siewki, które zdążyły już wykiełkować, warto zabezpieczyć folią bąbelkową lub agrowłókniną. Podobnie jest z wrażliwymi na zimno krzewami i drzewkami: jeśli są okryte, lepiej poczekać z usunięciem otuliny do drugiej połowy maja. 

W przypadku wystawionych w pierwsze ciepłe dni roślin doniczkowych, które stoją na tarasie lub balkonie, a nie są odporne na zimno, lepiej wnieść je do garażu lub innego budynku. Mogą w nim swobodnie przeczekać te kilka dni na odejście ostatnich wiosennych przymrozków.

Trzeba zauważyć, że co roku sytuacja lubi się powtarzać i rzeczywiście w maju pojawiają ostatnie przymrozki. Po ich ustąpieniu można swobodnie działać w ogrodzie.