Będą pieniądze na Czyste Powietrze. Ministra klimatu potwierdza

"Właśnie otrzymaliśmy potwierdzenie, że Europejski Bank Inwestycyjny zaakceptował finansowanie programu Czyste Powietrze. Nowy budżet to 10 mld zł" - napisała w mediach społecznościowych szefowa MKiŚ.

W sobotę rano przedstawicielka rządu podkreśliła, że finansowanie z EBI i Funduszu Modernizacyjnego to dotacja, a nie pożyczka. "Manipulanci piszący o pożyczkach i oprocentowaniu wprowadzają opinię publiczną w błąd" - przekazała.

Dotacje z Funduszu Modernizacyjnego umożliwią termomodernizację polskich domów i wymianę źródeł ciepła. Zgodę na uruchomienie środków musi jednak wydać EBI. Wniosek do banku o finansowanie "Czystego Powietrza" z tego właśnie źródła 18 lutego złożył Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW).

Fundusz Modernizacyjny jest zasilany środkami ze sprzedaży 4,5 proc. ogólnej puli uprawnień do emisji CO2 w ramach unijnego systemu handlu emisjami EU-ETS. Sprzedaż tych uprawnień jest dokonywana w półrocznych transzach przez EBI. Zgodnie z szacunkami w latach 2021-30 z Funduszu Modernizacyjnego do Polski może trafić ok. 60 mld zł.

Wiceszef NFOŚiGW Robert Gajda, który uczestniczył w tym tygodniu w spotkaniu z samorządowcami woj. śląskiego przekazał, że ostateczny kształt nowej odsłony programu "Czyste Powietrze" zostanie ogłoszony 22 marca. Potwierdził jednocześnie, że nowy program ruszy 31 marca.

Pod koniec listopada 2024 r. NFOŚiGW wstrzymał przyjmowanie nowych wniosków do programu, tłumacząc to koniecznością jego reformy i uszczelnienia systemu. Informowano wówczas, że bez zatrzymania przyjmowania nowych wniosków byłoby jeszcze więcej oszukanych osób i pieniędzy wyłudzonych przez nieuczciwych wykonawców.

Najwięcej wątpliwości dotyczyło komponentu programu, w ramach którego można było otrzymać najwyższą dotację i zastosować prefinansowanie. NFOŚiGW informował w grudniu 2024 r., że złożono do prokuratury zawiadomienie dotyczące kilku firm, co do których istnieje uzasadnione podejrzenie popełniania przestępstw w ramach programu. Podejrzane umowy miały opiewać na ok. 600 mln zł.

Decyzja o czasowym zatrzymaniu programu została krytycznie przyjęta przez organizacje pozarządowe zajmujące się walką ze smogiem oraz samorządowców. Fundusz zadeklarował, że program w nowej odsłonie wróci 31 marca 2025 r.

Co w nowej wersji Czystego Powietrza?

Zapowiedziano, że w ramach reformy wprowadzone mają zostać m.in. maksymalne kwoty dotacji jednostkowych dla poszczególnych kategorii kosztów kwalifikowanych i uszczelniony system wypłaty zaliczek dla beneficjentów. Zaliczka w ramach jednej umowy ma być mniejsza niż w dotychczasowej wersji programu.

Ma być przygotowany także ogólnopolski program operatorów, którego celem będzie pomoc najuboższej grupie społeczeństwa w aplikowaniu, rozliczeniu i przeprowadzeniu inwestycji.

W ubiegłym tygodniu ruszył nabór na gminnych "aniołów stróżów" w "Czystym Powietrzu". Samorządy mogą się zgłaszać do wojewódzkich funduszy ochrony środowiska do 21 marca, a do końca bieżącego miesiąca mają zostać podpisane porozumienia operatorskie. Kolejny etap ma nastąpić do 30 czerwca 2025 r.

Przedstawiciele Funduszu zapowiadali ponadto, że w nowej odsłonie programu nie będzie dotacji do kotłów gazowych. Fundusz zapowiedział przygotowanie rozwiązania dla tych, którzy już kupili i zamontowali kocioł, ale z powodu zawieszenia programu nie mieli możliwości złożenia w ubiegłym roku wniosku o dofinansowanie.

NFOŚiGW informował również, że nowy program ma zapobiec posługiwaniu się audytami energetycznymi wątpliwej jakości.