Już 41 tys. gatunków na Ziemi jest zagrożonych wyginięciem
Obecnie mierzymy się z katastrofami ekologicznymi i narastającym zanikiem dzikiej przyrody. Zwieńczeniem tego, jest problem postępujących zmian klimatu i ściśle związany z tym proces wymierania gatunków. Obecnie mówi się o szóstym wymieraniu gatunków na Ziemi. Których być może niedługo nie zobaczymy?
Pędząca gospodarka, przeludnienie i coraz większy konsumpcjonizm mają fatalne oddziaływanie na dziką przyrodę. Wpływają bezpośrednio na kondycję zwierząt ptaków, ryb, płazów i innych gatunków zamieszkujących Ziemię. I choć w historii planety odnotowano już 5 procesów wymierania gatunków, to obecny, jest wynikiem nienaturalnych procesów na Ziemi, a ludzką działalnością oraz bezczynnością.
Zaprzeczanie kryzysowi, akceptowanie go bez reagowania, a nawet zachęcanie do niego, stanowi zniesienie wspólnej odpowiedzialności i wprowadza Ziemię głębiej na smutną trajektorię prowadzącą do szóstego masowego wymierania.
Szóste wymieranie gatunków
Jak dotąd w dziejach Ziemi miało miejsce pięć masowych wymierań gatunków:
- ordowickie - ok. 438 mln lat temu,
- dewońskie - ok. 374 mln lat temu,
- permskie - ok. 250 mln lat temu,
- triasowe - ok. 201 mln lat temu,
- kredowe - ok. 66 mln lat temu.
Masowe wymierania były związane wówczas z pojawianiem się gwałtownych i globalnych czynników środowiskowych, takich jak wzrost aktywności wulkanicznej, regresji morskich, czy katastrof kosmicznych. Obecnie jednak powodów szóstego wymierania gatunków upatruje się zwłaszcza w działalności człowieka, który doprowadza do coraz większego zaniku bioróżnorodności na planecie.
W jaki sposób ludzie przyczyniają się do wymierania gatunków?
- przekształcają i zmniejszają naturalne siedliska zwierząt,
- wycinają obszary dzikiej przyrody,
- eksploatują gatunki, udomawiają dzikie zwierzęta,
- polują na zagrożone gatunki zwierząt,
- wyławiają zbyt dużo ryb,
- hodują dzikie zwierzęta na własne potrzeby lub zabijają je dla surowców,
- sprowadzają gatunki inwazyjne w niezamieszkiwane przez nich miejsca,
- uprawiają agresywne rolnictwo: stosują chemiczne nawozy, które spływają do wód i gleb, wycinają lasy pod plantacje,
- emitują do atmosfery i wprowadzają do wód śmiertelne zanieczyszczenia.
Dodatkowo w ciągu 50 lat liczba ludności na planecie zwiększyła się dwukrotnie, a to spowodowało przyspieszenia tempa światowej gospodarki. W związku ze wzrostem populacji ludzi na Ziemi wzrosło zapotrzebowanie na energię i żywność. Jesteśmy świadkami i uczestnikami przeludnienia.
Szósta katastrofa
Określenie "szóstej katastrofy" zostało zaczerpnięte z tytułu książki wydanej w roku 1999 “Szósta katastrofa. Historia życia a przyszłość ludzkości". Jej autorami są fizycy i przyrodnicy, Richard Leakey oraz Roger Lewin.
Wiemy, że za obecne wymieranie parudziesięciu tysięcy gatunków rocznie odpowiada człowiek. Pojawia się pytanie: czy - i kiedy - podzielimy los mamutów, tura i gołębia wędrownego?
Czerwona Lista IUCN
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) regularnie sporządzą aktualną listę gatunków, zagrożonych wyginięciem. Obecnie aż 41 tys. gatunków jest zagrożonych wyginięciem. To prawie 30% wszystkich gatunków, żyjących na Ziemi. Pośród nich są drzewa, rośliny, koralowce, płazy, gady, ptaki i ssaki.
Narażone na wyginięcie gatunki w 2022 roku:
- 41% płazów,
- 27% ssaków,
- 34% drzew iglastych,
- 14% ptaków,
- 37% rekinów i płaszczek,
- 33% koralowców,
- 28% skorupiaków,
- 21 gadów,
- 69% sagowców.
Krytycznie zagrożone gatunki zwierząt w 2022 roku to m.in.:
- nosorożec jawajski,
- morświn kalifornijski,
- takin (ssak z rodziny wołowatych).
- lampart amurski,
- żółwiak szanghajski,
- foka kaspijska,
- motyl monarcha,
- arnika górska,
- wiosłonos chiński.
Czerwona Lista Gatunków Zagrożonych powstała w latach 60. i jest krytycznym wskaźnikiem stanu bioróżnorodności na świecie. Lista ma skłaniać do reakcji i wzmożonych działań na rzecz ochrony różnorodności biologicznej i zmiany globalnej polityki, w tym zmniejszeniu intensywności gospodarczej. Tylko w ten sposób można zatrzymać nieodwracalne w skutkach wymieranie gatunków.
