Trzęsienia ziemi w Polsce. Jakie są skutki działalności górniczej?
Sejsmologia jest młodą nauką. Trzęsienia ziemi niegdyś były traktowane jako kary za przewinienia, a nie jako naturalne zjawiska zachodzące w skorupie ziemskiej. Jak dzisiaj tłumaczy się trzęsienia ziemi? Dr Anna Kwietniak z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie wyjaśnia, czy w Polsce mogą występować katastrofalne trzęsienia ziemi.
Sejsmologia to dział geofizyki skupiający się na badaniach trzęsień ziemi i rozchodzenia się fal sejsmicznych wewnątrz Ziemi. Trzęsienie ziemi to wstrząs pochodzący z głębi Ziemi. Wstrząs rozchodzi się w postaci fal sejsmicznych od źródła wewnątrz, a także po powierzchni. Kiedy skały przemieszczają się gwałtownie w obrębie skorupy Ziemi, mówimy o genezie tektonicznej.
Trzęsienie ziemi może być też związane z gwałtowną erupcją wulkanu, a także z zapadaniem się podziemnych wyrobisk górniczych. Człowiek może zatem wpływać na występowanie wstrząsów.
Które miejsca są najbardziej narażone na wystąpienie trzęsień ziemi? “Stykające się płyty litosfery przesuwające się względem siebie skutkują bardzo dużym wulkanizmem - mówi dr inż. Anna Kwietniak z AGH. Jakie to miejsca?
Strefą częstych trzęsień ziemi i erupcji wulkanicznych jest Pacyficzny Pierścień Ognia. Obszar ten jest prawie nieprzerwanie otoczony przez Ocean Spokojny. W Pacyficznym Pierścieniu Ognia znajdują się 452 wulkany. Występuje tu prawie 90 proc. wszystkich trzęsień ziemi na globie. Narażone są zwłaszcza m.in.: Kalifornia, Meksyk, Japonia, Rów Środkowoamerykański, Indonezja, Kamczatka, Ekwador, Filipiny, Alaska i Chile.
Polska nie należy do obszarów sejsmicznych. Trzęsienia ziemi mogą tu jednak występować. W 1443 r. odnotowano największe trzęsienie ziemi w historii Polski. Epicentrum znajdowało się niedaleko Wrocławia, a wstrząs był tak silny, że odczuto go w całej środkowej Europie. W Warszawie popękały budynki, a nawet zawaliło się sklepienie kościoła św. Katarzyny w Krakowie. Kolejne duże trzęsienie ziemi odnotowano w Tatrach w 1662 r. Wówczas wysokosć Sławkowskiego Szczytu obniżyła się o około 300 m.
Dr inż. Anna Kwietniak tłumaczy, czy w Polsce mogą występować katastrofalne trzęsienia ziemi. “Jesteśmy bezpieczni" - uspokaja badaczka i dodaje, że możemy odczuwać wstrząsy, ale szkody nie będą nigdy katastrofalne w skutkach.
“Możemy odczuwać wstrząsy, ale ich skutki nie będą katastrofalne. Polskie trzęsienia ziemi mają niskie magnitudy" - podaje badaczka.
Należy jednak pamiętać, że trzęsienia ziemi w Polsce może generować człowiek, a konkretnie działalność górnicza. Na budynkach pojawiają się pęknięcia, a w ziemi mogą pojawiać się zapadliska, leje i przesunięcia. Ze skutkami wydobycia od dawna mierzy się małopolska Trzebinia. Pojawiają się tu ciągle nowe zapadliska. W 2002 r. na Dolnym Śląsku doszło do znaczącego wstrząsu wywołanego tąpnięciem w kopalni miedzi "Rudna". W domach przewracały się meble, a ludzie wpadali w panikę.
