Ekologiczne materiały budowlane, czyli jakie?
Oprac.: Katarzyna Nowak
Sektor budowlany jest jednym z głównych emitentów dwutlenku węgla i innych zanieczyszczeń. W związku z tym coraz częściej poszukuje się nowych albo bazujących na tradycyjnych metodach projektowania. Jednym z podstawowych kroków do przeprowadzenia rewolucji w budownictwie wprowadzenie pojęcia materiałów i technik ekologicznych. Jakie to materiały i czy faktycznie są zrównoważone?
Starożytna metoda adobe
Adobe to niewypalana suszona na słońcu cegła. Ten materiał budowlany wykonany jest z gliny, mułu, słomy oraz trawy. W niektórych regionach termin ten jest używany w odniesieniu do wszelkiego rodzaju konstrukcji ziemnych lub konstrukcji wykonanych w konkretnych stylach architektonicznych, np. renesansowych. Cegła adobe była powszechnie stosowany na półwyspie Iberyjskim. Większość budynków z cegły przypomina konstrukcje stworzone z ubitej ziemi. Adobe jest jednym z najwcześniejszych materiałów budowlanych i jest używany na całym świecie. Konstruowano tą metodą w okresie 5100 lat p.n.e. Obecnie technika adobe powraca do łask i jest stosowana zwłaszcza w krajach o suchym klimacie. Adobe może nie poradzić sobie samodzielnie w miejscach wilgotnych.
Jest to materiał o niskim wpływie środowiskowym. Jest wytwarzany ręcznie, nie wykorzystuje się w jego produkcji paliw kopalnych, nie wymaga także użycia energii do jego przetworzenia. Adobe to tradycyjny materiał pozwalający stworzyć "coś" niskim kosztem.
Bambus
Idealnym materiałem budowlanym mógłby być bambus lub coś, co go przypomina. Roślina jest wykorzystywana na szeroką skalę w Azji Południowo-Wschodniej. Obecnie staje się coraz bardziej popularna na innych terytoriach ze względu na swoje unikatowe cechy i zalety. Obejmują niski koszt, łatwą "obsługę" i niskie zużycie energii potrzebne do przygotowania projektu. Ponadto bambus wychwytuje i magazynuje dwutlenek węgla, co wykazano w testach laboratoryjnych. Jego wytrzymałość na ściskanie dorównuje betonowi, a wytrzymałość na rozciąganie dorównuje stali.
Należy jednak pamiętać, że istnieje 1500 rodzajów bambusów i nie każdy nadaje się do budowy domu. Aby budować z bambusem trzeba posiadać chociaż minimalne kwalifikacje i wiedzę na temat budownictwa.
Drewno, ale certyfikowane
Wiele osób wciąż zadaje sobie pytanie: czy wykorzystanie drewna w architekturze jest zrównoważone? Drewno jest materiałem odnawialnym i można go wielokrotnie wykorzystać, jednak masowa wycinka drewna na potrzeby przemysłu - także budowlanego - jest zaprzeczeniem zrównoważonego rozwoju. Jedynie rozważne pozyskiwanie certyfikowanego drewna oraz nasadzanie nowych drzew przeznaczonych na potrzeby przemysłu może zrównoważyć straty wyikające z wycinki.
W Europie obowiązuje system certyfikacji FSC. Niestety w Polsce ok. 2 miliony hektarów lasów pozostaje bez tego certyfikatu. Cierpi na tym m.in. branża meblowa, z zyskują Lasy Państwowe.
Ekologiczna cegła
Cegły ekologiczne to takie, które powstały na bazie naturalnych i lokalnych materiałów - gliny, ziemi, żwirów bez użycia betonu. Te sprasowane bloki ziemne mają zastępować inne, bardziej szkodliwe dla środowiska materiały. W wytwarzaniu naturalnej cegły nie korzysta się żadnego rodzaju spalania. Tym samym zmniejsza się znacznie użycie betonu i stali, skraca się też czas budowy, a plac budowy jest czystszy.
Beton z konopi
Konopie to wszechstronne rośliny wykorzystywane w medycynie, przemyśle włókniarskim oraz budowlanym. Beton konopny jest lepszą wersją konwencjonalnego odpowiednika. Ta alternatywna forma odznacza się ujemnym śladem węglowym, a wszystko to dzięki temu, że podczas wzrostu konopie pochłaniają więcej CO2 niż emituje się podczas przygotowania materiałów budowlanych. Konopie w budownictwie są stosowane ze względu na dobre zdolności izolacyjne oraz akumulację ciepła. Beton konopny może zostać ponownie wykorzystany nawet po rozbiórce, co czyni go materiałem o obiegu zamkniętym.
Beton konopny stosuje się jednak raczej jako wypełnienie ściany, a nie samodzielną konstrukcję nośną.