Sezon na grzyby. Jak odróżnić kurkę od lisówki pomarańczowej?
Gdy zaczyna się sezon na grzyby, w lasach roi się od osób, które postanawiają wybrać się raz czy dwa razy w roku na grzybobranie. Nie każdy grzybiarz-amator jednak zna się na grzybach na tyle, by odróżnić gatunki bardzo podobne do siebie. Pomyłka może czasem kosztować zdrowie lub życie - szczególnie, jeśli jeden z gatunków jest trujący. Jednym z częstszych błędów jest mylenie kurki z lisówką pomarańczową. Czym się różnią te grzyby.
Kiedy szukać kurek w lasach i po czym je poznać?
Kurki to grzyby, na które sezon zaczyna się bardzo wcześnie, bo już latem - w czerwcu, i trwa dość długo - aż do października. Na kurkę, której prawidłowa nazwa to pieprznik jadalny, bardzo łatwo się natknąć. Należy ona do najczęściej występujących w Polsce grzybów. Rośnie w lasach iglastych i liściastych, na piaszczystych, kwaśnych glebach. Spotyka się je ukryte pod mchem albo pod stertą suchych liści. Żyją w symbiozie z świerkiem, sosną, bukiem, grabem i dębem.
Kurki są chętnie zbierane nawet przez grzybiarzy amatorów, gdyż dość łatwo je wypatrzyć - mają bowiem bardzo charakterystyczny wygląd. Owocnik jest żółty - może przechodzić od jasnożółtego do rdzawożółtego koloru. Młode kurki mają wypukłe kapelusze, które z wiekiem robią się coraz większe i coraz bardziej wklęsłe. U dorosłych okazów mają już lejkowaty, pofalowany kształt. Trzon kurki, zwężający się ku dołowi, ma taki sam lub nieco jaśniejszy kolor niż kapelusz.
Kurki są chętnie zbierane, gdyż łatwo się je przyrządza i są bardzo smaczne - mają korzenny, delikatny aromat. Najpopularniejsze dania z kurkami to oczywiście jajecznica, ale przepyszne są także kurki smażone na maśle czy makaron z kurkami. Co ciekawe, kurka grzyb jest dozwolona do jedzenia przez Żydów - nie atakują jej owady, co oznacza, że jest w pewnym sensie koszerna.
Jak nie pomylić kurki z lisówką?
Pieprznik jadalny, czyli kurka na pozór wygląda identycznie jak lisówka. Łatwo więc zerwać tę drugą, w myślach planując już jajecznicę z kurkami... O takie pomyłki łatwo szczególnie wtedy, gdy grzybobranie trwa długo i jest mało owocne - każda sztuka niezmiernie cieszy! Po czym poznać, że lisówka to jednak nie kurka?
- Kolor. Lisówka ma barwę pomarańczową albo pomarańczowo-żółtą. Kurka ma kolor żółty - ciepły, nasycony, ale bez pomarańczowych naleciałości.
- Trzon. Lisówka ma cieńszy i nieco jaśniejszy trzon od koloru kapelusza. Kurki mają grubsze trzonki, dochodzące nawet do 2,5 cm.
- Kapelusz. Lisówka pomarańczowa ma blaszki cieńsze i węższe, natomiast kurka ma coś na kształt "listewek" w postaci fałd.
Grzyby różni także czas występowania. Na kurki można wybrać się już w czerwcu i zbierać je do października, natomiast lisówki to grzyby typowo jesienne - pojawiają się dopiero we wrześniu.
Dlaczego trzeba uważać na lisówkę?
Lisówka należy do grzybów niejadalnych, a to nie to samo, co grzyby trujące. Po jej spożyciu nie grozi ci silne zatrucie, takie jak w przypadku zatrucia muchomorem sromotnikowym, które może skończyć się nawet śmiercią. Jeśli jednak spożyjesz lisówkę w dużej ilości, prawdopodobnie będziesz mieć zaburzenia trawienne: mdłości, wymioty i biegunkę.
Dzieje się tak przez arabitol, czyli związek chemiczny z grupy alkoholi cukrowych, który zawiera lisówka.
Inne grzyby, które łatwo pomylić
Kurka i lisówka pomarańczowa nie są jedynymi grzybami, które łatwo ze sobą pomylić. Inne podobne do siebie gatunki to na przykład:
- muchomor sromotnikowy (trujący) i kania czubajka (jadalny)
- borowik szatański (trujący) i borowik szlachetny (jadalny)
- muchomor jadowity (trujący) i pieczarka polna (jadalna).
Jak nie pomylić podobnych do siebie gatunków? Najważniejsza zasada jest jedna - zbieraj tylko te grzyby, których jesteś pewien. Mając nawet cień wątpliwości co do spotkanego egzemplarza, lepiej go zostawić. Zatrucia grzybami trującymi mają niezwykle poważne dla zdrowia konsekwencje, łącznie ze śmiercią.
