Wilk
Wilk (Canis lupus) to duży drapieżny ssak z rodziny Canidae. Wilki są blisko spokrewnione z domowymi psami (Canis lupus familiaris) i są znane z ich społecznych zachowań, tworząc zorganizowane grupy - watahy. Wilki są wszechstronnymi łowcami, które zazwyczaj polują w grupach na duże ssaki kopytne, ale ich dieta może być bardzo różnorodna i dostosowana do środowiska, w którym żyją. Występują w różnych środowiskach na całym świecie, od arktycznych tundr po lasy i góry.
Wilk - najważniejsze informacje
Gdzie żyją wilki?
Wilki występują na terenach Europy, Azji, Ameryki Północnej, Afryki i Australii. Zamieszkują głównie lasy, tereny bagienne oraz góry. Najwięcej z nich występuje w Kanadzie, w Rosji i na Alasce.
W Polsce mieszka głównie wilk szary. Zajmuje on głównie tereny Karpat i Pogórza Karpackiego, ale można go spotkać także w puszczy północno-wschodniej oraz na Roztoczu. Co istotne, wiele zwierząt stale migruje i nie ma stałego obszaru, na którym poluje. Dawniej część wilków przechodziła na tereny Słowacji, Białorusi czy Ukrainy. Obecnie można to rzadko zaobserwować ze względu na ograniczenie ilości osobników w pobliskich krajach.
Co jedzą wilki?
Większość gatunków wilków tworzy watahy. Dobrym przykładem jest wilk szary. Grupa może liczyć do 20 osobników, choć zazwyczaj jest ich mniej. Większość watah to rodzice z najmłodszym potomstwem. Zdarza się, że w grupie wędrują także młode z poprzednich miotów. Hierarchia między wilkami jest ściśle określona. Zwierzęta komunikują się ze sobą za pomocą mowy ciała, różnorodnych odgłosów, a także pozostawianych zapachów.
Wilki są zwierzętami mięsożernymi. Jedzą głównie średnie i duże ssaki. Zazwyczaj są to dziki, jelenie czy sarny, choć jeśli nie ma wystarczająco pożywienia w okolicy mogą wybrać także padlinę. Jeśli warunki są sprzyjające, polują na ryby. W przypadku znacznych niedoborów jedzenia mogą polować na zwierzęta hodowlane, czym wzbudzają ogólny strach u ludzi. Jednak w lecie często zajadają się także owocami, np. jagodami.
Wilki mają bardzo pojemny żołądek. Dzięki temu mogą zjeść nawet do 9 kg jedzenia podczas jednego posiłku.
Wilki nie zapadają w sen zimowy. Są aktywne także zimą. Zazwyczaj szukają swojej ofiary po zmierzchu i nad ranem. Rzadko zdarza się, żeby polowały w ciągu dnia.
Jak wyglądają wilki?
Wilki często są mylone z dużymi psami, zwłaszcza wczesną wiosną, gdy są nieco wychudzone po długiej zimie. Jednak w zbliżeniu trudno pomylić je z innymi zwierzętami.
- Samce wilków są większe od samic o ok. 20-25%. Męskie osobniki ważą od 7,6 do 62 kg, a damskie przedstawicielki tego rodzaju ssaków od 6,5 do 50 kg.
- Samice mierzą od 74 do 120 cm. Samce mogą być o 10 cm dłuższe.
- Ogon u wilka może mieć długość od 20 do 50 cm. Może stanowić ok. 1/3 długości całego ciała zwierzęcia.
- Wilk szary jest pokryty dwoma rodzajami włosów. Jedne z nich są długie i szorstkie. Odpowiadają za odprowadzanie wody. Druga warstwa to podszerstek, który chroni ciało przed utratą temperatury.
- Zwierzęta mogą mieć sierść w różnym kolorze: brązowym, szarym, czarnym, a nawet białym. Wiele zależy od gatunki, a także miejsca jego występowania.
- Dorosły wilk szary ma 42 zęby. Kły mogą osiągnąć długość nawet do 57 cm. Z czasem się ścierają (po 10. roku życia). W rezultacie zwierzę zaczyna mieć problemy z pobieraniem pokarmu. To może doprowadzić do śmierci głodowej zwierzęcia.
- U młodych osobników wyróżnia się 28 zębów mlecznych.
- Wilk szary ma żołądek o pojemności do 9 litrów.
- W naturalnych warunkach zwierzęta dożywają od 12 do 16 lat. Płodność uzyskują w 2. – 3. roku życia. Samice pozostają płodne nawet do 10. roku życia.
- Ruja występuje pod koniec zimy, w lutym lub w marcu. Po 60-65 dniach pojawiają się młode. Miot zazwyczaj liczy od 4 do 7 osobników.
- Przez pierwsze tygodnie młode są karmione mlekiem matki, która nie opuszcza legowiska.
Czy wilki są pod ochroną?
W wyniku intensywnego kłusownictwa, rozwoju siedlisk ludzkich, a także coraz większej liczby dróg doszło do wymarcia wilka na wielu obszarach. Obecnie zwierzęta mają często zbyt mało miejsca na to, aby móc polować i zapewnić wystarczająco pożywienia dla całej watahy. Wiele z nich ginie też pod kołami samochodów, gdy próbują przejść przez autostrady i inne drogi.
Od 1992 roku wilk szary w Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. Od 2004 roku w okresie od 1 kwietnia do 15 lipca obowiązuje również ochrona strefowa. Obejmuje ona obszar o średnicy do 500 m od nory. W wyniku nałożonych rozporządzeń zabijanie wilków jest karane. Jeśli zwierzę wyrządzi szkody np. w gospodarstwie rolnym, odpowiada za nie Skarb Państwa.
Ze względu na duże znaczenie zwierząt dla ekosystemu, obecnie są podejmowane różnorodne procedury, które mają na celu reintrodukcję wilka, czyli przywrócenie go na dawne terytoria. Wykonuje się je obecnie głównie w USA.
Kto stoi na czele watahy wilków?
Wataha to rodzina. Na jej czele stoją rodzice — samica (tzw. wadera) i samiec alfa (tzw. basior). Zwierzęta łączą się ze sobą w pary na całe życie. Mogą się swobodnie rozmnażać. Pozostali członkowie watahy to ich potomstwo, które opuszcza stado po osiągnięciu dojrzałości i zakłada własną rodzinę.
Jakie terytorium zajmują wilki?
Wilki poruszają się po terytorium, które zajmuje od 90 do 400 km2. W Skandynawii, gdzie zwierzęta mają więcej miejsca, obszar może sięgać nawet do 2000 km2.
Wilki wyją do księżyca. Fakt czy mit?
Wilki nie wyją do księżyca. Wydają odgłosy, aby skomunikować się z pozostałymi członkami stada, odnaleźć się w lesie i rozpocząć polowanie.
