Zupełnie nowy gatunek. Myśleli, że to tyranozaur, ale to coś innego

W przeszłości mieliśmy już wiele przypadków, gdy kości z epoki kredy klasyfikowano jako nowe gatunki spokrewnione z tyranozaurem, po czym okazywało się, że to jednak tyranozaury, tyle że mniejsze i o innych gabarytach. Tak było przecież z gatunkami takimi jak gorgbozaur albo Dinotyrannus megagracilis czy Stygivenator molnari. Dzisiaj to synonimy tyranozaura, jednego z najpowszechniejszych i największych mięsożerców samego końca mezozoiku.

Tyranozaury żyły na Ziemi od co najmniej 68 do 66 mln lat temu, zatem do wymarcia dinozaurów. Jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych zwierząt mezozoiku, odcisnął wielkie piętno na ludzkiej wyobraźni i popkulturze.

Chociaż tyranozaury istniały na świecie krótko, to miały też spore znaczenie dla ekosystemów i osiągnęły wielką różnorodność. Świadczy o tym historia gorgozaura, czyli czaszce znalezionej w Nowym Meksyku już w 1924 r. Zakwalifikowano ja wówczas jako skamieniałości należące do rodzaju Gorgosaurus. Szczątki dość szybko przeniesiono z rodzaju Gorgosaurus do nowego rodzaju nazwanego Alamotyrannus, czyli "tyran z okolic Alamo", gdzie go wykopano.

Od początku jednak alamotyran był kwalifikowany jako nomen dubium, czyli rodzaj niepewny. Po prostu nikt nie był przekonany, co to właściwie za zwierzę poza tym, że to jakiś krewny tyranozaura. Dzisiaj uważa się go za synonim tyranozaura, ale być może drugi jego gatunek zwany Tyrannosaurus mcraeensi. Żył przed tyranozaurem rexem, poprzedzał go i różnił się od niego zarówno wyglądem, jak i obyczajami.

Pisaliśmy o tym znalezisku i ten koncepcji w Zielonej Interii i materiał można przeczytać TUTAJ.

Nanotyrannus to zwierzę, które w 1946 r. zostało opisane jako gorgozaur przez Charlesa W. Gilmore'a na podstawie pojedynczej czaszki. Ponowne badanie okazu znalezionego w formacji Hell Creek na granicy stanów Montana, Wyoming, Dakota Północna i Dakota Południowa w Stanach Zjednoczonych miało miejsce w 1988 r. Dokonali go Michael Williams, Philip J. Currie i Robert T. Bakker. Zwierzę zostało zakwalifikowane jako nowy rodzaj drapieżnika należący do nowego rodzaju tyranozaurów, nazwanego Nanotyrannus, ze względu na jego niewielkie rozmiary ciała.

Od tamtej pory trwała dyskusja, czy nanotyran istotnie jest nowym rodzajem drapieżnego dinozaura, spokrewnionego jedynie z tyranozaurem, czy też to także synonim tyranozaura, który po prostu nie osiągnął dużych rozmiarów ciała.

Teraz kwestię sporną rozwiązują badania, o których czytamy w piśmie "Nature". Podaje ono, że "Tyranozaur jako jeden z ostatnich żyjących dinozaurów nieptasich stanowi kluczowe źródło danych do oceny bioróżnorodności lądowej, struktury ekosystemów i wymiany biogeograficznej bezpośrednio poprzedzającej masowe wymieranie pod koniec kredy - jedną z największych katastrof biologicznych na Ziemi. Kluczowe, nierozstrzygnięte pytanie dotyczy okazów uważanych za przykłady niedojrzałego tyranozaura rexa, które, jak się twierdzi, reprezentują odrębny takson Nanotyrannus".

Jest to o tyle istotne, że nanotyran - jak na tyranozaury - był naprawdę niewielki. To jedna dziesiąta wielkości tyranozaura rexa. Nanotyran osiągał rozmiary niedźwiedzia polarnego i opierał swoje strategie łowieckie nie na wielkiej sile, ale na szybkości i zwinności. Jako wersja fit tyranozaura, bardzo do niego podobna, stanowił wielką zagadkę - czy rzeczywiście tyranozaur rex osiągnął pod koniec kredy aż taką różnorodność?

Niemal kompletny szkielet nanotyrana wydobyty ze skał formacji Hell Creek kładzie kres kontrowersjom, twierdzi zespół kierowany przez paleontolog Lindsay Zanno z Uniwersytetu Stanowego Karoliny Północnej. Paleontologowie przeprowadzili szczegółowe, systematyczne badanie anatomiczne okazu. Analizowali anatomię rozwoju kości, budowę przyrostów kostnych i podobnych detali wskazujących na to, na ile rozwinięty był ten osobnik. Ważył on około 700 kg, przy 8 tonach dużego, dorosłego tyranozaura rexa.

Wyniki są jednoznaczne - to inny gatunek. "Aby Nanotyrannus mógł być młodym tyranozaurem rexem, musiałby zaprzeczyć wszystkiemu, co wiemy o rozwoju kręgowców. To nie tylko mało prawdopodobne - to wręcz niemożliwe" - czytamy w konkluzji.

To znaczy, że w okresie schyłkowej kredy na terenie Ameryki Północnej grasowało więcej dużych drapieżników niż tylko t-rex. Mieliśmy także pokrewne mu, znacznie mniejsze gatunki tyranozaurów, wiodącej grupy mięsożerców końca kredy. Wskazuje to na dużą różnorodność tego ekosystemu.