Pajęczaki

Czwartek, 18 stycznia 2024 (16:02) Aktualizacja Wtorek, 23 kwietnia 2024 (12:02)

Pajęczaki (Arachnida) to gromada stawonogów, która obejmuje ponad 110 tysięcy gatunków. W Polsce występuje około 800 gatunków pajęczaków.

Pajęczaki Rośliny i zwierzęta - najważniejsze informacje — Zaleszczotek jest nazywany niekiedy molem książkowym. To jeden z pajęczaków żyjących w Polsce. /Adam Opioła /Wikimedia

Pajęczaki - najważniejsze informacje

Gromada:

pajęczaki
Typ:

stawonogi
Królestwo:

zwierzęta

Co to są pajęczaki?

Te stawonogi głównie zamieszkują lądy, natomiast są także rodziny przystosowane do życia w zbiornikach słodko- i słonowodnych.

Pajęczaki można podzielić na:

pająki,
skorpiony,
tępoodwłokowce,
mechowce,
żukowce,
kosarze,
zaleszczotki,
roztocze,
kleszcze.

Pajęczaki żyją w różnych środowiskach: na pustyni, w szczelinach skalnych, ściółce leśnej, w roślinach.

W Polsce występuje ponad 800 gatunków pajęczaków (głównie pająków, zaleszczotek, kosarzy, roztoczy i kleszczy).

Pajęczaki – tryb życia i zachowanie

Ze względu na dużą różnorodność gatunków pajęczaków należy mieć na uwadze, że wykazują one odmienne zachowania. Jednak w większości są to zwierzęta drapieżne, które chętnie polują na owady. W tej gromadzie można zaobserwować także kanibalizm, np. wiele samic zjada samca po kopulacji. Niektóre gatunki pajęczaków odżywiają się pasożytniczo na zwierzętach i roślinach – taki sposób żerowania wybierają np. kleszcz czy mechowiec.

Zwykle zwierzęta z tej gromady prowadzą nocny tryb życia, gdyż ich oczy są wrażliwe, a jasne światło może powodować ból. Dlatego zazwyczaj chronią się w szczelinach, zaroślach czy mocno zaciemnionych miejscach. Co ciekawe, wiele pajęczaków lubi zamieszkiwać ludzkie domostwa, doskonałym przykładem będzie najliczniejszy w Polsce pająk – kątnik domowy.

Pajęczaki zajmują się swoimi młodymi, karmią je i chronią. Natomiast rozród występuje – w zależności od gatunku – jajorodnie lub żyworodnie.

Pajęczaki – anatomia

Większość pajęczaków ma szkielet zewnętrzny w postaci chitynowego oskórka, który może być cyklicznie zrzucany. Ciało tych stawonogów dzieli na głowotułów i odwłok – segmentowany lub szypułowaty. Pajęczaki mają 6 par odnóży, które pełnią różne funkcje:

szczękoczułki są używane przy żerowaniu i obronie,
nogogłaszczki lub szczypce – pełnią funkcje przy odżywianiu, nawigacji i rozrodzie,
odnóża kroczne – pozwalają na poruszanie się.

Ciekawostką jest, że jad może się pojawić zarówno w szczękoczułkach, nogogłaszczkach, jak i w odwłoku. Część pajęczaków ma kądziołki przędne, które pozwalają na wytwarzanie i budowę sieci.

U tych zwierząt można zaobserwować dymorfizm płciowy. Samice zwykle są większe i bardziej agresywne. Dochodzi także do zjawiska kanibalizmu płciowego. Wielkość pajęczaków jest silnie zróżnicowana – są gatunki, które nie osiągają 1 mm rozpiętości lub są zbyt małe, aby ludzkie oko je zobaczyło – to np. roztocza. Istnieją też osobniki duże, których odnóża mierzą nawet 20 cm.

Ochrona i zagrożenia dla pajęczaków

W Polsce niektóre gatunki pajęczaków są objęte ścisłą ochroną:

gryziel zachodni,
gryziel stepowy,
gryziel tapetnik,
strojniś nadobny,
Agroeca dentigera,
Lepthyphantes pulcher.

Ponadto wyróżnia się gatunki objęte ochroną częściową. To np. poskocz krasny czy zaleszczotek Neobisium polonicum.

Do naturalnych wrogów pajęczaków należą przede wszystkim ludzie. Człowiek swoją działalnością odbiera środowisko do życia tym stawonogom. Ponadto na pajęczaki polują jaszczurki, ptaki drapieżne, żaby i węże.

Ciekawostki o pajęczakach

Czy są jadowite pajęczaki w Polsce?

W Polsce istnieje wiele jadowitych gatunków pajęczaków, natomiast nie są one groźne dla życia człowieka.

Jak długo pajęczaki mogą przeżyć bez pożywienia?

Skorpiony mają zdolność przeżycia nawet 12 miesięcy bez pożywienia.

Więcej na temat Pajęczaki

Bezkręgowce

Pajęczaki - Wiadomości

Uwaga, kleszcze już atakują! Ich liczba zależy nie tylko od pogody

Sobota, 13 kwietnia (11:32)

Już są! Jest ich dużo! - alarmują czytelnicy w sprawie kleszczy. Wydaje nam się, że gdy tylko zrobi się ciepło, kleszcze wspinają się na liście i łodygi roślin, wysuwają swoje odnóża i...
Spomiędzy książek wychodzi coś podobnego do skorpiona. Cóż to takiego?

Środa, 27 marca (05:55)

Ani jeden gatunek skorpiona nie występuje naturalnie w Polsce - te pajęczaki są mieszkańcami południa Europy. Jednakże to, co czasem pojawia się na naszych półkach z segregatorami czy...
Samice skorpionów pozwalają samcom na wiele. Ryzykują życiem

Czwartek, 15 lutego (13:50)

Przyzwyczailiśmy się do tego, że u pajęczaków zaloty są wielce ryzykowne, ale dla samców. To oni - nierzadko mniejsi i słabsi od samic - kładą na szali swoje życie i dosłownie swoją...

Reklama

Pajęczak na kształt skorpiona. Żyje w polskich lasach i bibliotekach

Czwartek, 26 października 2023 (13:00)

Zaleszczotki (Pseudoscorpiones) wyglądają z bliska jak krewni skorpionów. Jednak, chociaż mają charakterystyczne szczypce, nie należy się ich bać. Co więcej, pajęczaki pełnią istotne...
Do Polski nadciągają nowe kleszcze z Afryki. Naukowcy mają z nimi problem

Środa, 28 czerwca 2023 (09:23)

Są większe od naszych rodzimych kleszczy, inaczej wyglądają i… w zasadzie tyle o nich wiemy. Na dźwięk stwierdzenia "nowe gatunki kleszczy dotarły z Afryki" ludzie zaczynają panikować....
Po co ty jesteś, kleszczu? Odpowiedź jest zaskakująca

Piątek, 23 czerwca 2023 (05:58)

"Nie znoszę, nienawidzę, niech wszystkie zginą" - piszą ludzie stykający się na co dzień z kleszczami. To one sprawiają, że mimo wspaniałej pogody wizyta w lesie, wylegiwanie się na...