Bociany
Poniedziałek, 23 października 2023 (15:51)
Aktualizacja Wtorek, 23 stycznia 2024 (13:51)
Bociany (Ciconiidae) to ptaki o długich nogach, szyi i dziobie, przystosowane głównie do błotnistych i wodnych siedlisk, gdzie żerują na rybach, żabach, gryzoniach i innych małych zwierzętach. Bociany są znane z długich migracji między miejscami lęgowymi i zimowymi. W Polsce najbardziej znane są bociany białe (Ciconia ciconia), które gniazdują na dachach, kominach oraz specjalnie przygotowanych platformach. Są powszechnie uważane za symbol szczęścia.
Bociany - najważniejsze informacje
-
Rodzina:
bociany
-
Rząd:
bocianowe
-
Gromada:
ptaki
-
Typ:
strunowce
-
Królestwo:
zwierzęta
Bociany — występowanie i środowisko
Bociany występują głównie na terenie podmokłym, zazwyczaj w pobliżu obszarów rolniczych. Ptaki budują gniazda na wysokich drzewach, kominach budynków gospodarczych czy na słupach trakcji energetycznych.
Rzadko występują w miastach, a jeśli już, to w mniejszych miejscowościach, w których mogą łatwo znaleźć pożywienie.
Rzadko występują w miastach, a jeśli już, to w mniejszych miejscowościach, w których mogą łatwo znaleźć pożywienie.
Bociany wiosną i latem można spotkać na terenie Europy (wyjątki to Wyspy Brytyjskie oraz Półwysep Skandynawski). Na zimę wędrują do Azji Mniejszej i Afryki Północnej, gdzie pozostają do kolejnego roku, aby powrócić do Europy.
Bociany — tryb życia i zachowanie
Bociany są bardzo towarzyskie, często tworzą liczne stada. Wspólnie z innymi przedstawicielami tej rodziny żerują lub migrują. Zdarza się, że w jednym miejscu gromadzi się nawet setka osobników.
Wbrew pozorom bociany nie łączą się w pary na całe życie. Zdarza się, że te same ptaki spotykają się co rok. Jednak jeśli z jakiegoś powodu do samica nie dołączy do partnera, samiec może zawrzeć nowy związek. To, czy bocian nie pozostanie sam, zależy od tego jak przygotuje gniazdo. Jeśli trafi w upodobania "pani bocianowej", jest szansa, że stworzy nową parę.
Bociany przylatują do Polski wiosną. Pierwsze pojawiają się samce, które odbudowują stare gniazdo i czekają na partnerkę. Następnie przystępują do lęgu. Pierwsze jaja pojawiają się w drugiej połowie kwietnia. Po ok. 33-34 dniach wykluwają się młode, które po kolejnych 60-65 dniach opuszczają gniazdo i wędrują do ciepłych krajów.
Dorosłe osobniki spędzają w Polsce ok. 5 miesięcy. W połowie sierpnia wracają do Afryki i Azji.
Bociany — anatomia
Bociany są bardzo charakterystycznymi ptakami, które są od dawna kojarzone z polską wsią. Oto ich najważniejsze cechy.
- Stojący biały bocian ma ok. 80 cm wysokości. Może ważyć od 2,7 do 4,5 kg. Rozpiętość jego skrzydeł wynosi do ok. 2 metrów.
- Całkowita długość ciała bociana może sięgać od 55 do 160 cm.
- Bociany mają bardzo długie nogi, szyję i spiczasty dziób. Ich kolor zależy od podaży karotenoidów w diecie. Np. hiszpańskie okazy, które żywią się rakiem Procambarus klarkii, mają znacznie jaskrawszy, bo czerwony kolor.
- Samce bocianów białych są większe od samic. W wyglądzie są bardzo podobne do siebie, dlatego trudno je rozróżnić, gdy są same.
- Bociany nie wydają dźwięków ani nie śpiewają, ponieważ nie mają strun głosowych. Niektóre gatunki wyłącznie klekoczą, czyli szybko uderzają dziobem o siebie.
- Podczas lotu ptaki mają wyciągniętą szyję oraz nogi. Są ułożone poziomo, dzięki czemu mogą szybować w powietrzu.
- Bocian przed poderwaniem się do lotu podskakuje.
- Ptaki podczas lotu oszczędzają dużo energii dzięki szybowaniu między powietrznymi kominami. W rezultacie mogą długo frunąć nad morzami.
Ochrona i zagrożenia dla bocianów
Bociany nie są zagrożone wyginięciem. Jednak od 100 lat ich populacja stale się zmniejsza. Wynika to przede wszystkim z coraz mniejszej ilości obszarów do życia. Ptaki mają problem z dostępnością do nich z powodu postępującej industrializacji i zmian w rolnictwie, np. wysuszania łąk pod uprawę kukurydzy. W rezultacie jest coraz mniej miejsc do żerowania, co utrudnia bocianom przetrwanie.
Bardzo niebezpieczne dla ptaków są także śmieci oraz przewody elektryczne. Zdarza się, że bociany budują gniazda np. z plastikowych reklamówek, w które młode zaplątują się i umierają. Często te zwierzęta ponoszą śmierć w wyniku kolizji z napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi.
W Polsce bocian biały jest objęty ochroną prawną od 1952 roku. Obowiązuje także program pod nazwą "Program Ochrony Bociana Białego i Jego Siedlisk". Wśród obszarów specjalnej ochrony można wymienić np. Biebrzański Park Narodowy czy Narwiański Park Narodowy. W wyniku podjętych działań stan populacji jest uznawany za stabilny.
Czy bociany wyrzucają pisklęta z gniazda?
Zdarza się, że bociany same wyrzucają młode z gniazda lub je… połykają. Ptaki robią to, aby zwiększyć szanse na przeżycie najsilniejszych okazów. Dzięki redukcji piskląt dorosłe okazy mają mniej dziobów do wykarmienia.
Jednak młode mogą padać także ofiarą obcych bocianów, które odwiedzają pobliskie gniazda i zrzucają pisklęta. W ten sposób powiększają swój rewir pokarmowy, o ten, który zajmowała „eksmitowana” rodzina.
Ile żyją bociany?
Bociany osiągają dojrzałość płciową po 2-3 latach. Maksymalna długość ich życia wynosi średnio ok. 8-9 lat. Jednak odnotowano również okaz, który przeżył aż 39 lat!
Czy wszystkie bociany mają gniazda?
Nie wszystkie bociany budują gniazda. Młode osobniki, a także te, które straciły lęg, często przebywają w zagajnikach koło łąk lub na samotnych drzewach.
Czy tylko samica wysiaduje jaja?
Jajami opiekują się na przemian samica z samcem. Bociany regularnie się zmieniają, dzięki czemu mogą rozprostować skrzydła i napełnić brzuch.
Co jedzą bociany?
Bociany są mięsożerne. Zazwyczaj polują na małe zwierzęta, które przebywają w płytkiej wodzie i niskich zaroślach. Są to np. dżdżownice, owady, żaby, krety, ryjówki, a nawet nornice. Jeśli wokół nie ma wystarczająco jedzenia, mogą polować także na jaja innych gatunków, ryby, skorupiaki czy mięczaki.
Temat Bociany znajdziesz również w serwisie:
Bociany - Wiadomości
-
Bociany przyleciały? Liczby mówią kompletnie co innego
Wtorek, 26 marca (09:38)Pierwsze bociany białe są już na gniazdach w wielu miastach w Polsce, chociażby w słynnych Przygodzicach, gdzie za pomocą kamer obserwują ptaki internauci. Bociany pojawiły się także na... -
Boćki z Lubelskiego. Tylko tu bociany można "wrzucić do garnka"
Niedziela, 10 marca (10:15)Marzec to miesiąc, w którym do Polski wracają bociany, choć obecnie potrafią pojawić się w lutym - w Polsce jest coraz cieplej. Niestety bocianów jest coraz mniej w naszym kraju, ale są... -
Bociany wreszcie ruszyły z Afryki, ale jest kłopot. W Turcji czeka je niespodzianka
Poniedziałek, 4 marca (15:42)- Wreszcie mamy sygnały z nadajników. To znak, że bociany prawdopodobnie ruszyły do Polski – informują ornitologowie. Prawdopodobnie, bo trzeba wziąć pod uwagę, że dane zakłóca brak... -
Bociany wciąż nie wyruszyły z Afryki. "Sytuacja mocno zaskakująca"
Wtorek, 27 lutego (11:56)Wydawać by się mogło, że bociany białe powinny być już w drodze z Afryki, aby dotrzeć do Polski w połowie marca, tak jak są spodziewane. Dane zebrane jednak właśnie przez ornitologów z... -
Bociany jeszcze nie wróciły do Polski. Czekają na to, czego nie ma w Afryce
Poniedziałek, 26 lutego (13:46)"Już są" - piszą media i pokazują zdjęcia bocianów białych, które pojawiły się w Polsce, nawet zaczynają mościć się w gniazdach. A że mamy koniec lutego, to dowód na zmiany klimatyczne i... -
Zimowisko w Afryce się kończy. Bociany szykują się na powrót do Polski
Niedziela, 21 stycznia (11:10)Słyną z długich wakacji na południu, ale niedługo dobiegną już końca. Bociany zimujące w Afryce powoli szykują się na powrót do Polski. Naukowcy kontrolują ten proces dzięki specjalnym... -
Bociany na śmieciówce. Zaczynają jeść coraz więcej odpadów z wysypisk
Czwartek, 11 stycznia (17:12)Wiele lat trwało uświadamianie ludzi, że bociany białe - wbrew rysunkom i obiegowym opiniom - bynajmniej nie jedzą głównie żab, a ich menu obejmuje głównie gryzonie i bezkręgowce. Okazuje... -
Bocian wrócił do Polski mimo zimy. Nikt do końca nie wie, dlaczego
Czwartek, 11 stycznia (13:41)Polski bocian, którego monitorują przyrodnicy z województwa łódzkiego wrócił do swojego gniazda mimo siarczystych mrozów. Nikt nie wie, dlaczego dokładnie ptak postanowił zawrócić z...
Bociany - Wideo
-
"Wydarzenia": Bociany już w drodze do Polski
Poniedziałek, 25 marca (17:12)Wiosna już jest, a w drodze do Polski są też bociany. Są tacy mieszkańcy, którzy czekają na nie z utęsknieniem - wiele ptaków ma nawet nadane przez nich imiona. O zegarze natury, który w... -
Bociany wracają do Polski. Czeka na nie coraz więcej zagrożeń
Środa, 20 marca (19:28)Przez zmiany klimatu i działalność człowieka lista zagrożeń dla ptaków powracających do Polski z zimowiska z Afryki niebezpiecznie się wydłuża. Na szczęście ornitolodzy dzięki nowym... -
Spis powszechny polskich bocianów
Wtorek, 6 lutego (15:46)Wielki spis powszechny bocianów. Nasze boćki jeszcze grzeją skrzydła i dzioby w Afryce, ale już niedługo będą się szykowały na wylot do Polski. Szacuje się, że w naszym kraju żyje 45-50... -
Bociany wracają do Polski. Pierwsze ptaki rozpoczęły przygotowania
Środa, 17 stycznia (14:11)Bociany zimujące w Afryce powoli szykują się na powrót do Polski. Wiemy to dzięki specjalnym urządzeniom, które zamontowali młodym boćkom naukowcy z Uniwersytetu Zielonogórskiego. Kiedy...