Nowe pojemniki do segregacji. Jakie śmieci wrzucać do białych koszy?

Białe pojemniki są dodatkiem do ogólnopolskiego, pięciofrakcyjnego systemu i pojawiają się wyłącznie tam, gdzie samorząd wprowadził formalny podział szkła na dwie frakcje. Podstawowe zasady pozostają niezmienne: papier trafia do niebieskiego pojemnika, tworzywa i metale do żółtego, szkło ogółem do zielonego, bioodpady do brązowego, a pozostałe śmieci do czarnego kubła. Niektóre gminy postanawiają uzupełnić ten sposób segregacji, przeznaczając bezbarwnym opakowaniom szklanym osobny pojemnik w kolorze białym. O takiej zmianie decyduje uchwała rady gminy, która musi uwzględnić możliwości lokalnych sortowni i systemów odzyskiwania surowców.

Do białych pojemników trafia wyłącznie szkło przezroczyste, czyli m.in. słoiki po żywności, butelki po wodzie oraz bezbarwne flakony po kosmetykach, pod warunkiem że zostały dokładnie opróżnione i pozbawione plastikowych lub metalowych elementów. Kolorowe butelki, ceramika, porcelana, szkło żaroodporne, znicze z resztkami wosku, szyby czy żarówki nie mogą być tam wrzucane, ponieważ zakłócają proces recyklingu i wymagają innego sposobu utylizacji - zwykle zielonego pojemnika lub oddania odpadu do lokalnego PSZOK-u. W przypadku nieprawidłowej segregacji cała frakcja może zostać uznana za zmieszaną, co w wielu gminach oznacza automatyczne naliczenie opłaty podwyższonej, nierzadko dwukrotnie wyższej od stawki standardowej.

Białe pojemniki zaczęły pojawiać się w 2022 roku przede wszystkim w mniejszych gminach, które chciały sprawdzić, czy dokładniejsze rozdzielenie szkła przełoży się na lepszą jakość surowca. Najdalej poszły samorządy takie jak Gizałki, Przemęt i Siedlec, gdzie podział obowiązuje w całej gminie i obejmuje zarówno domy jednorodzinne, jak i osiedla z altanami śmietnikowymi. Jednocześnie nie ma jeszcze pewności, jak szybko system będzie się dalej rozwijał, ponieważ weszły w życie przepisy, które zmieniają sposób gospodarowania odpadami i wpływają m.in. na liczbę opakowań szklanych w obiegu. Dopiero kolejne miesiące pokażą, w jakim stopniu nowe regulacje przełożą się na rzeczywistą ilość szkła trafiającego do gminnych systemów i czy rozdzielenie na frakcję bezbarwną i kolorową okaże się opłacalne w większej skali.

Ogólnopolski system kaucyjny, który formalnie ruszył 1 października 2025 roku, wciąż znajduje się w fazie przejściowej. Sklepy mogą wyprzedawać starsze partie napojów bez oznaczeń kaucyjnych aż do końca roku, dlatego realna skala zmian ujawni się dopiero po wyczerpaniu zapasów i pełnym wejściu nowych opakowań. Oznacza to, że na razie trudno ocenić, jak duża część pojemników plastikowych, puszek oraz szklanych butelek wielokrotnego użytku wróci do operatora systemu, a jak dużo nadal będzie trafiać do gmin.

Kolejne zmiany w systemie gospodarowania odpadami dotyczą tekstyliów, które od 1 stycznia 2025 roku nie mogą już trafiać do czarnych pojemników na odpady zmieszane. Zakaz obejmuje nie tylko zużytą odzież, lecz także pościele, zasłony czy firany, a jego wprowadzenie ma zapewnić zgodność z unijnym obowiązkiem selektywnej zbiórki tej frakcji. W efekcie gminy musiały utworzyć oddzielne kanały odbioru: od kontenerów ustawianych w przestrzeni publicznej, przez dodatkowe pojemniki w altanach, aż po konieczność samodzielnego dostarczania tekstyliów do lokalnych PSZOK-ów.

Na przełomie 2025 i 2026 roku mieszkańcy wielu miejscowości mogą spodziewać się zmian w zasadach odbioru bioodpadów, bo samorządy zaczynają porządkować również tę frakcję. Część z nich - jak Gliwice - odchodzi od brązowych worków na rzecz dużych, trwałych pojemników, by poprawić jakość odpadów trafiających do kompostowni. Inne zapowiadają zniesienie limitów ilościowych, co pozwoli oddawać bioodpady bez ograniczeń i bez dodatkowych opłat. Jednocześnie w kilku gminach pojawiają się sezonowe przerwy w przyjmowaniu bioodpadów w PSZOK-ach, jak w gminie Dobroń w województwie łódzkim, która wstrzymuje odbiór tej frakcji od grudnia do marca. Całość zmian wskazuje, że system segregacji odpadów wciąż ewoluuje i w najbliższych latach będzie dostosowywany zarówno do lokalnych warunków, jak i do kolejnych wymogów unijnych.