Naukowcy przecierają oczy. Sprawdzili to, co miesza nam wszystkim w głowach

Iluzje optyczne sprawiają, że nasz umysł nie wie, co jest prawdą. Patrzyłeś kiedykolwiek na dwa koła, które są dokładnie tej samej wielkości, jednak jedno z nich w twoich oczach było większe? Twoje oczy uległy wtedy iluzji Ebbinghausa, czyli klasycznemu przykładowi tego, jak kontekst może kształtować to, co widzimy. Spójrz poniżej i sam sprawdź, czy pomarańczowe okręgi są takie same?

Ta iluzja zainspirowała naukowców do zbadania, czy inne zwierzęta również dają się nabrać na te same optyczne sztuczki. Przeprowadzono więc obserwacje na dwóch różnych gatunkach: rybie gupiku i gołębiu.

Gupiki zamieszkują płytkie, tropikalne strumienie pełne migoczącego światła, gęstej roślinności i nieprzewidywalnych drapieżników - ich przetrwanie zależy od szybkich decyzji, m.in. wyboru partnera, dołączenia do ławic i szybkiej ucieczki przed różnymi zagrożeniami. Wygląda zatem na to, że ich umiejętność oceny względnej wielkości na pierwszy rzut oka może być kluczowa.

Gołębie natomiast to lądowe zwierzęta ziarnożerne. Dziobią nasiona rozrzucone na ziemi przez większość swojego czasu. Ich umiejętność widzenia obuocznego pozwala na trafną ocenę odległości i rozmiaru w zupełnie innym kontekście.

Umieszczono 38 gołębi i 19 gupików obok siebie i sprawdzono, czy ta sama iluzja optyczna będzie działać zarówno na rybę jak i na ptaka.

Podczas eksperymentu pokarm stanowił centralny "krąg" na białej karcie, a zwierzęta miały za zadanie wybrać jedną z dwóch opcji. Rozmiary kart różniły się dla obu gatunków, jednak każda z nich przedstawiała sześć czarnych kółek z odrobiną pożywienia pośrodku - układ był jak w iluzji Ebbinghausa. Każde zwierzę mogło swobodnie wybierać, a jeśli po 15 minutach tego nie zrobiło, badanie się kończyło i było wznawiane po kolejnym kwadransie.

Wyniki zaskoczyły badaczy: gupiki konsekwentnie ulegały iluzji, wybierając częściej pokarm, który otoczony był mniejszymi kręgami - jakby rzeczywiście był większy i bardziej pożądany. Ich percepcja była zbliżona do ludzkiej. Gołębie nie wykazały wyraźnej podatności na iluzję, co sugeruje, że ich strategie percepcyjne są bardziej lokalne, zorientowane na szczegóły i mniej zależne od otaczającego kontekstu.

W przypadku gupików ich zdolności do oceny wielkości może im pomagać na co dzień w nawigacji po skomplikowanych wizualnie strumieniach oraz szybkich ocenach otoczenia.

- Zróżnicowane reakcje gołębi sugerują, że indywidualne doświadczenie lub wrodzone uprzedzenia mogą silnie wpływać na sposób, w jaki zwierzę interpretuje iluzje - podsumowali autorzy. - Podobnie jak u ludzi, gdzie niektórzy są silnie oszukiwani przez iluzje, a inni prawie wcale, percepcja zwierząt nie jest jednolita.

Badanie miało pewne ograniczenia, np. to, że oba gatunki rozeszły się setki milionów lat temu, więc różnice percepcyjne między nimi mogą wynikać także z cech ewolucyjnych nabytych bądź utraconych w wyniku doboru naturalnego.