Tak mało węgla nie spalali od… 450 lat. Europejski kraj odchodzi od niego

Brytyjskie emisje zmniejszały się rok do roku w 26 z ostatnich 35 lat. Obecnie znajdują się o 54 proc. poniżej poziomu z 1990 r., pomimo że w tym czasie gospodarka urosła o 84 proc. Zmniejszenie emisji było możliwe przede wszystkim dzięki wycofaniu się z energetyki węglowej oraz istotnym zmianom w przemyśle stalowym.

Zużycie węgla spadło aż o 54 proc., osiągając poziom zaledwie 2 milionów ton. To najmniej od 1666 r. Węgiel przez setki lat był dla Brytyjczyków podstawowym źródłem energii.

Historyczny spadek zużycia węgla był w znacznej mierze rezultatem zamknięcia ostatniej elektrowni węglowej - Ratcliffe-on-Soar w Nottinghamshire. Elektrownia ta zakończyła działalność we wrześniu 2024 r., kończąc tym samym 142-letnią historię wytwarzania energii elektrycznej z węgla w kraju.

Od momentu przyjęcia brytyjskiej ustawy o zmianach klimatu (Climate Change Act) w 2008 r., zużycie węgla do produkcji energii elektrycznej spadło aż o 99 proc. Jeszcze w 2008 r.zużywano 48 milionów ton, podczas gdy w 2024 r.- mniej niż milion. To przełomowy wynik, który obrazuje, jak daleko zaszły zmiany w brytyjskiej polityce energetycznej.

Znaczący wpływ na redukcję emisji miał także spadek zużycia węgla w przemyśle ciężkim, głównie stalowym. Produkcja stali w Wielkiej Brytanii spadła z 5,6 do 4 milionów ton (29 proc.), a w efekcie tego spadku zamknięto ostatnie dwa wielkie piece w Port Talbot w Walii, należące do firmy Tata Steel.

Tata Steel wyjaśniła, że zakład generował straty sięgające nawet miliona funtów dziennie. Firma planuje jednak ponowne uruchomienie produkcji dzięki elektrycznym piecom łukowym, których instalacja pochłonie łącznie około 1,25 miliarda funtów, z czego 500 milionów pochodzi od brytyjskiego rządu. Nowe piece rozpoczną pracę pod koniec 2027 lub na początku 2028 r.oku, umożliwiając produkcję stali bez konieczności używania węgla.

Brytyjski przemysł stalowy domaga się dalszego wsparcia, szczególnie w kwestii obniżenia cen energii elektrycznej, która nadal pozostaje znaczącym obciążeniem dla konkurencyjności branży.

Kolejnym kluczowym czynnikiem ograniczenia emisji było zmniejszenie zapotrzebowania na ropę naftową, co było bezpośrednio związane z dynamicznym wzrostem liczby samochodów elektrycznych (EV). Liczba EV wzrosła o 39 proc., osiągając poziom 1,4 miliona pojazdów. Oprócz nich na drogach poruszało się 800 tysięcy hybryd plug-in oraz 76 tysięcy elektrycznych furgonetek.

Pojazdy elektryczne przyczyniły się do zmniejszenia emisji CO₂ o co najmniej 5,9 MtCO2e w porównaniu do pojazdów napędzanych benzyną lub olejem napędowym. Ich użytkownicy zaoszczędzili także łącznie około 1,7 miliarda funtów na paliwie, czyli średnio około 800 funtów na pojazd.

Dalszy spadek emisji przyniosło obniżenie produkcji energii elektrycznej z gazu ziemnego o 13 proc., co było możliwe dzięki wzrostowi importu tańszej energii oraz zwiększeniu udziału odnawialnych źródeł energii. Brytyjska energia elektryczna w 2024 roku była najczystsza w historii kraju.

Jednocześnie, choć zużycie gazu do produkcji prądu spadło, zwiększyło się jego wykorzystanie do ogrzewania mieszkań (+3,8 proc.) i budynków komercyjnych (+0,6 proc.). Eksperci przypisują ten wzrost spadkowi cen gazu po kryzysie energetycznym wywołanym przez rosyjską agresję na Ukrainę.

Do osiągnięcia założonych celów na 2035 rok Wielka Brytania potrzebuje dalszych innowacji i inwestycji w sektorach takich jak energetyka odnawialna, przemysł ciężki i transport publiczny. W planach są między innymi duże projekty wiatrowe na morzu, rozbudowa infrastruktury do ładowania pojazdów elektrycznych oraz inwestycje w technologię magazynowania energii.

Dodatkowo brytyjski rząd planuje wprowadzić od 2027 r.mechanizm granicznego dostosowania cen węgla (CBAM), który zobowiąże importerów stali i innych produktów przemysłowych do płacenia za emisję CO₂, wyrównując konkurencję z krajowymi producentami. Taki krok ma wesprzeć lokalny przemysł w transformacji do neutralności klimatycznej.