Rekompensaty dla gmin za opodatkowanie elektrowni wiatrowych

Projektowana ustawa ma wykonać wyrok Trybunału Konstytucyjnego z sierpnia 2020 r. TK uznał wtedy za niekonstytucyjną wsteczną zmianę sposobu opodatkowania elektrowni wiatrowych, wprowadzoną w ramach nowelizacji ustawy o OZE z czerwca 2018 r. Koszty związane z wejściem projektu w życie oszacowano na 524,43 mln zł.

Tzw. ustawa odległościowa z 2016 r. podniosła podniosły opodatkowanie elektrowni wiatrowych podatkiem od nieruchomości, stanowiącym wyłączny dochód gmin. Wcześniej podatek ten płacony był jedynie od części budowlanej, typowo stanowiącej 30 proc. wartości turbiny. Od 2017 r. podatkiem od nieruchomości obłożono także część techniczną. Rozwiązanie to w połowie 2018 r. zostało zniesione wstecznie, od początku 2018 r. jako niezgodne ze zobowiązaniami międzynarodowymi Polski. Tymczasem gminy uwzględniły już zwiększone wpływy w swoich budżetach i zaplanowały odpowiednio wyższe wydatki.

W rezultacie zostały pozbawione spodziewanych wpływów. Gminy zaskarżyły zmianę do TK, który uznał ją za niekonstytucyjną poprzez naruszenie zasady niedziałania prawa wstecz. Trybunał zobowiązał ustawodawcę do opracowania regulacji rekompensującej gminom straty poniesione w następstwie wprowadzenia z mocą wsteczną regulacji wpływającej na obniżenie ich dochodów z podatku od elektrowni wiatrowych.

Jak podkreślono w uzasadnieniu rządowego projektu, po analizie skutków wyroku TK uznano, że najlepszym narzędziem do jego realizacji jest ustawa epizodyczna, której przedmiotem jest wypłata rekompensat dla gmin.

Projekt zakłada, że rekompensata będzie przysługiwać gminom za cały rok 2018. Wypłata będzie następować z budżetu państwa na wniosek danej gminy. Maksymalna wysokość rekompensaty ma stanowić wartość dochodów utraconych w 2018 r., rozumianą jako różnica pomiędzy kwotą należną z tytułu podatku od nieruchomości od elektrowni wiatrowych w okresie całego 2018 r. na podstawie przepisów obowiązujących przed wejściem w życie noweli a kwotą należną w tym okresie na podstawie przepisów znowelizowanych ustawą OZE.

Jak zaznaczono w uzasadnieniu, przyjęcie takiego założenia generuje wydatki dla budżetu państwa z tytułu rekompensat w kwocie 524,43 mln zł. Pieniądze na rekompensaty mają pochodzić z rezerwy celowej, co wiąże się z określeniem tej wartości w procesie przygotowania budżetu państwa na 2022 r.

Analogiczny projekt przygotował już Senat. Został przekazany do Sejmu, gdzie wpłynął 14 maja 2021 r. Skierowano go do opiniowania przez Biuro Legislacyjne Sejmu i Biuro Analiz Sejmowych, oraz do konsultacji. Projektowi temu dotychczas nie został nadany numer druku sejmowego. Senat koszty swojego projektu oszacował na 600 mln zł.