Wylesianie to globalna katastrofa. Skutki wycinania drzew sięgają daleko poza emisję CO2

Lasy są naszymi najlepszymi sojusznikami w walce z globalnym ociepleniem. Każdego roku pochłaniają około 2,6 mld ton CO2 - jedną trzecią dwutlenku węgla emitowanego przez ludzkość. 

Najnowsze badanie, opublikowane w czasopiśmie Frontiers in Forests and Global Change wskazuje jednak, że to tylko jeden z wielu sposobów, w jakie lasy wpływają na spowalnianie zmian klimatycznych. Wylesianie zmienia szereg kluczowych czynników biofizycznych, w tym albedo (ilość promieniowania słonecznego odbijanego przez powierzchnię Ziemi), wzorce wiatru, lokalną dystrybucję ciepła, a także rodzaje powstających chmur i globalny obieg wody. 

Czytaj też: Plan Polski na odejście od węgla, gazu i ropy z Rosji do końca 2021 roku 

Jednym z głównych biofizycznych skutków wylesiania, którym przyjrzeli się naukowcy, był wpływ utraty pokrywy leśnej na dystrybucję ciepła. Wysokie korony drzew odpychają ciepło z powierzchni i rozprowadzają je wyżej w atmosferze.

"Jeśli mamy do czynienia z gładką powierzchnią Ziemi, wiatr po prostu nad nią przepływa, a ciepło płynące ze Słońca schodzi prosto w dół" - mówi prof. Deborah Lawrence z University of Virginia, która była główną autorką badania. “Korony drzew o złożonej powierzchni sprawiają, że powietrze odbija się w górę, a ciepło na poziomie gruntu jest rozpraszane."

Czytaj też: Myszy zakażone gruźlicą nie chorują na COVID-19 

Równie istotny jest wpływ lasów na cykl wodny. Zalesione obszary mają bezpośredni wpływ na to, jak wiele opadów deszczu występuje w danym regionie. 

“Po ścięciu drzew zniszczona zostaje pompa, która transportuje wodę z gruntu do atmosfery, co wpływa na opady deszczu" - mówi Louis Verchot, główny naukowiec Alliance of Bioversity International i CIAT. "Lasy są kluczowe dla regionalnych cykli hydrologicznych".

Wpływ lasów na opady opiera się także na tym, że są jednym z głównych źródeł tzw. biogennych lotnych związków organicznych (BVOC). Ich cząsteczki, unosząc się w atmosferze, powodują kondensację pary wodnej: cząsteczki BVOC stają się “zarodnikami" tworzącymi kropelki wody w atmosferze. Im więcej kropli w chmurach, tym jaśniejsza ich powierzchnia. A jaśniejsze chmury odbijają więcej energii z powrotem w kosmos. 

Czytaj też: Masowa migracja. 200 mln ludzi będzie uciekać przed klimatyczną katastrofą 

"Kiedyś uważaliśmy, że efekty biofizyczne równoważą się nawzajem, ale teraz wiemy, że wylesianie znacznie zmniejsza efekt chłodzący chmur" - mówi Verchot. 

Skutki zniszczenia tych kluczowych, środowiskowych procesów wykraczają daleko poza sam klimat. Grupa, w skład której wchodzi Verchot, skupia się na wyjaśnianiu decydentom tego, dlaczego ochrona lasów przekłada się na zdrowie społeczeństwa i siłę gospodarki. 

"Koncentrujemy się na Amazonii, przyglądając się pożarom, wylesianiu i utracie terenów podmokłych w Ameryce Łacińskiej, zarówno z perspektywy cyklu węglowego, jak i cyklu hydrologicznego" - mówi badacz. "Pomagamy wyjaśnić rządom i decydentom, że zapobieganie wylesianiu przynosi korzyści gospodarcze, a posiadanie lasów w tych regionach zapewnia ekonomiczną sieć bezpieczeństwa. Nie patrzymy na to tylko z perspektywy emisji dwutlenku węgla".

Czytaj też: Firmy energetyczne kłamały? UOKiK zbada kampanię reklamową 

To oczywiście nie dotyczy wyłącznie tropików. Środowiskowe, społeczne i gospodarcze skutki wylesiania odczuwane są w każdej strefie klimatycznej. 

"Jeśli szukamy korzyści klimatycznych, zarówno w skali lokalnej jak i globalnej, powinniśmy ciężko pracować nad zachowaniem lasów w tropikach, a także dążyć do zrównoważonego zarządzania lasami poza tropikami" - stwierdza Lawrence.